Προεκλογική αφίσα στα κεντρικά γραφεία του κόμματος Λικούντ με τον Πούτιν και τον Νετανιάχου, 2019^[1]

Michael Karadjis

Οι BRICS και ο συνεχιζόμενος ενεργειακός εφοδιασμός του Ισραήλ

Είναι γνωστό ότι η γενοκτονία του Ισραήλ στη Γάζα γίνεται κατά κύριο λόγο δυνατή χάρη στη συνεχή προμήθεια δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε φονικό εξοπλισμό από τις Ηνωμένες Πολιτείες, γεγονός που τις καθιστά τον κύριο συνένοχο στη γενοκτονία, με τη Γερμανία να έρχεται δεύτερη σε απόσταση αναπνοής.

Ένα σημαντικό δευτερεύον ερώτημα, ωστόσο, είναι το ποιος συνεχίζει να προμηθεύει το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου και του άνθρακα του κράτους (το Ισραήλ έχει τις δικές του προμήθειες φυσικού αερίου στη Μεσόγειο) που κρατούν την ισραηλινή οικονομία και την πολεμική μηχανή σε λειτουργία. Μπορεί να εκπλήσσει κάποιους το γεγονός ότι οι κύριοι ένοχοι έχουν ασκήσει δημόσια κριτική στις ενέργειες του Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένων των μελών των BRICS, της Ρωσίας, της Βραζιλίας, της Αιγύπτου και της Κίνας, καθώς και ορισμένων που έχουν καταδικάσει το Ισραήλ με τον πιο έντονο τρόπο, όπως το μέλος των BRICS, η Νότια Αφρική και, έμμεσα, η Τουρκία.

Σύμφωνα με την S&P Global στα τέλη Οκτωβρίου 2023:

«Χωρίς σχεδόν καθόλου εγχώρια παραγωγή αργού πετρελαίου ή συμπυκνώματος, το Ισραήλ εισήγαγε φέτος περίπου 300.000 βαρέλια αργού πετρελαίου ημερησίως για να το επεξεργαστούν τα δύο διυλιστήρια στη Χάιφα και το Ασντόντ. Η μεγαλύτερη πηγή πετρελαίου του Ισραήλ είναι το αργό CPC Blend που προέρχεται από το Καζακστάν και εξάγεται μέσω του ρωσικού λιμανιού Νοβοροσίσκ στη Μαύρη Θάλασσα και το Azeri Light που αποστέλλεται από το μεσογειακό λιμάνι Τζεϊχάν της Τουρκίας. Μαζί αντιπροσώπευαν πάνω από το ήμισυ των εισαγωγών αργού πετρελαίου του Ισραήλ φέτος»^[2] [η έμφαση προστέθηκε].

Χάρτης με τις διαδρομές του αγωγού BTC (κόκκινο), μέσω του οποίου το αζέρικο πετρέλαιο φτάνει στο Ισραήλ μέσω του τουρκικού λιμανιού του Τζεϊχάν, και του αγωγού CPC (πράσινο), μέσω του οποίου το καζακικό και το ρωσικό πετρέλαιο φτάνει στο Ισραήλ μέσω του ρωσικού λιμανιού του Νοβοροσίσκ στη Μαύρη Θάλασσα^[3].

Αξίζει να το αναλύσουμε λίγο περισσότερο. Πρώτον, ακόμη και όσον αφορά τα καύσιμα^[4], οι ΗΠΑ είναι επίσης προμηθευτής, κυρίως διυλισμένου καυσίμου JP-8 για τα δολοφονικά αεροσκάφη του Ισραήλ, στο πλαίσιο της στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ προς το Ισραήλ∙ τρία βυτιοφόρα με καύσιμα αεροσκαφών έχουν φτάσει μετά τον Οκτώβριο. Πριν από τον πόλεμο, η μόνη άλλη μορφή διυλισμένου καυσίμου που εισήγαγε το Ισραήλ ήταν από το μέλος των BRICS και φανατική ισραηλινόφιλη Ινδία, η οποία προμήθευε ντίζελ^[5], αλλά αυτό έχει μειωθεί, όχι λόγω καλών προθέσεων, αλλά μάλλον λόγω του αποκλεισμού της Ερυθράς Θάλασσας από τις αρχές της Άνσαρ Αλλάχ στη βόρεια Υεμένη. Όσον αφορά την Ινδία, αξίζει να προσθέσουμε ότι μια ινδο-ισραηλινή κοινοπραξία παράγει επιθετικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Hermes 900 UAV^[6] και τα παρέχει στο Ισραήλ∙ η Ινδία παρέχει επίσης μεγάλο αριθμό ρουκετών και εκρηκτικών στο Ισραήλ^[7]. Ο Ινδός ηγέτης Μόντι είναι, φυσικά, στενός σύμμαχος του «αγαπητού του φίλου» Βλαντιμίρ Πούτιν, όπως τον χαρακτήρισε στο πρόσφατο ταξίδι του στη Μόσχα^[8].

Εκτός από τα διυλισμένα καύσιμα, «ο στρατός του Ισραήλ έχει ανάγκη από σημαντικές ποσότητες ντίζελ και βενζίνης για άρματα μάχης και άλλα στρατιωτικά οχήματα», τα οποία «παρέχονται από τα διυλιστήρια του Ισραήλ»^[9] στο Ασντόντ και τη Χάιφα, τα οποία βασίζονται σε εισαγόμενο αργό πετρέλαιο. Σε αυτό το σημείο έρχεται το αζέρικο, το ρωσικό-καζακικό, το βραζιλιάνικο και το αιγυπτιακό αργό πετρέλαιο, μαζί με τις αυξανόμενες προμήθειες από την Γκαμπόν/Νιγηρία.

Αυτό το ραβδόγραμμα^[10] δείχνει τους κύριους προμηθευτές αργού πετρελαίου στο Ισραήλ κατά την περίοδο 2022-24:

Αζερμπαϊτζάν-Τουρκία και ο αγωγός BTC

Το Αζερμπαϊτζάν αποτελεί σημαντικό προμηθευτή πετρελαίου στο Ισραήλ εδώ και πολλά χρόνια, στο πλαίσιο μιας αμοιβαίας συμφωνίας, βάσει της οποίας το Ισραήλ προμηθεύει το Αζερμπαϊτζάν με όπλα. Η βάση αυτής της φιλικής συμφωνίας είναι η τεταμένη σχέση του Αζερμπαϊτζάν με το γειτονικό Ιράν∙ ο αυτοκράτορας Αλίεφ του Αζερμπαϊτζάν, ο οποίος είναι αυτοκράτορας εδώ και τρεις δεκαετίες, διοικεί μια κοσμική δικτατορία, αλλά καθώς οι Αζερμπαϊτζανοί είναι σε μεγάλο βαθμό σιίτες, φοβάται την επιρροή του φονταμενταλιστικού σιιτισμού του Ιράν∙ ενώ το ίδιο το Ιράν περιλαμβάνει μια πολύ μεγάλη αζερική μειονότητα και το Ιράν με τη σειρά του φοβάται την πιθανή επιρροή του Αζερμπαϊτζάν σε αυτό. Αν και αυτό δεν εμπόδισε κάποια αυξανόμενη συνεργασία Ιράν-Αζερμπαϊτζάν, ιδίως στον Διεθνή Διάδρομο Μεταφορών Βορρά-Νότου^[11] που εκτείνεται από τη Ρωσία, μέσω του Αζερμπαϊτζάν στο Ιράν και έξω στον Ινδικό Ωκεανό στην ινδική πόλη Βομβάη, εντούτοις αυτή η συμφωνία Ισραήλ-Αζερμπαϊτζάν για τα όπλα έναντι πετρελαίου έχει αντέξει στο χρόνο.

Τα ισραηλινά όπλα έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διευκόλυνση της ανακατάληψης από το Αζερμπαϊτζάν της αρμενοκατοικημένης από Αρμένιους περιοχής του Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2023, η οποία οδήγησε στη φυγή του 90% του πληθυσμού^[12].

Το πρόβλημα είναι ότι για να μπορέσει το αποκλεισμένο από την ξηρά Αζερμπαϊτζάν να μεταφέρει το πετρέλαιό του στη Μεσόγειο Θάλασσα, πρέπει να περάσει από την Τουρκία μέσω του αγωγού BTC (Μπακού-Τσιμπιλίσι-Τζεϊχάν). Ενώ πριν από πολύ καιρό ήταν αξιόπιστος σύμμαχος του Ισραήλ υπό τον κεμαλικό στρατό, το ισλαμιστικό καθεστώς του ΑΚΡ του Ερντογάν έγινε αισθητά αντι-ισραηλινό και φιλο-παλαιστινιακό από τότε που ανέβηκε στην εξουσία το 2003. Αυτό όμως δεν εμπόδισε το καθιερωμένο από καιρό, μεγάλης κλίμακας τουρκοϊσραηλινό εμπόριο να ανθίσει, μάλιστα η Τουρκία ήταν ο πέμπτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Ισραήλ∙ και κυρίως το αζέρικο πετρέλαιο συνέχισε να ρέει μέσω της Τουρκίας προς το Ισραήλ.

Το καθεστώς του Ερντογάν προσάρμοσε τελικά τις πράξεις του στη ρητορική του τον Μάιο του 2024, διακόπτοντας κάθε εμπόριο της Τουρκίας με το Ισραήλ^[13]. Ωστόσο, δεδομένων των διεθνών συμφωνιών που σχετίζονται με το αζέρικο πετρέλαιο και τον αγωγό BTC (η BP είναι ο κύριος μέτοχος μαζί με την Equinor, την Eni, την Total, την Exxon και την αζέρικη πετρελαϊκή εταιρεία, ενώ η τουρκική πετρελαϊκή εταιρεία TPAO κατέχει μόνο το 6,5% των μετοχών^[14]), η Τουρκία θα ήταν πολύ δύσκολο να εμποδίσει το αζέρικο πετρέλαιο να περάσει στο Ισραήλ, χωρίς να αναγκαστεί να οδηγηθεί σε νομική αντιπαράθεση και σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις το πετρέλαιο αυτό συνεχίζει να ρέει προς το Ισραήλ^[15].

Ως εκ τούτου, ενώ ο Ερντογάν λέει σε μια τεράστια κρατικά οργανωμένη πορεία ότι η Χαμάς είναι ένα «εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα»^[16], ζητά να δικαστεί ο Νετανιάχου για γενοκτονία^[17] και ισχυρίζεται ότι «δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ του Νετανιάχου και του Χίτλερ»^[18], ενώ η Τουρκία ήταν η πρώτη χώρα που προσχώρησε επίσημα στην προσφυγή της Νότιας Αφρικής για γενοκτονία κατά του Ισραήλ στο Διεθνές Δικαστήριο (ICJ), και ενώ τελικά τερματίστηκαν οι εμπορικές σχέσεις, το αζέρικο πετρέλαιο που διέρχεται από την Τουρκία εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει περίπου το 40% των εισαγωγών αργού πετρελαίου του Ισραήλ.

Το Καζακστάν, η Ρωσία και ο αγωγός CPC

Η άλλη σημαντική πηγή εισαγωγών αργού πετρελαίου από το Ισραήλ προέρχεται από το Καζακστάν, το οποίο, όπως και το Αζερμπαϊτζάν, είναι αποκλεισμένο από ξηρά∙ σε αυτή την περίπτωση η Ρωσία παίρνει τη θέση της Τουρκίας, με το καζακικό πετρέλαιο να εισέρχεται στη Μαύρη Θάλασσα στο ρωσικό λιμάνι του Νοβοροσίσκ μέσω της κοινοπραξίας αγωγών της Κασπίας (CPC – Caspian Pipeline Consortium). Το Ισραήλ εξάγει επίσης μη επανδρωμένα αεροσκάφη, πυραύλους ακριβείας, συστήματα ραντάρ και εξοπλισμό επικοινωνιών στο Καζακστάν, καθώς και την τεχνολογία κατασκοπευτικού λογισμικού του ομίλου NSO^[19], με την οποία το αυταρχικό καθεστώς του Καζακστάν προσβάλλει τα τηλέφωνα των αντιφρονούντων. Το Καζακστάν είναι στενός σύμμαχος της Ρωσίας και μέλος του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO – Shanghai Cooperation Organisation).

Ειδικότερα, σε αντίθεση με την Τουρκία, η Ρωσία δεν είναι απλώς ένα έδαφος διαμετακόμισης, αλλά ο ίδιος ο μεγαλύτερος επενδυτής και ο μικρότερος προμηθευτής. Περίπου το 44% των μετοχών της CPC ανήκει σε ρωσικές εταιρείες^[20], κυρίως στην ελεγχόμενη από το κράτος, ανώνυμη εταιρεία Transneft, τη μεγαλύτερη εταιρεία πετρελαίου στον κόσμο, η οποία κατέχει μόνη της το ένα τέταρτο της CPC, μαζί με τη Lukoil (12,5%) και τη Rosneft (7,5%)∙ άλλοι μέτοχοι είναι η Chevron, η Exxon, η Shell, η Eni και οι εταιρείες πετρελαίου του Καζακστάν (20%). Επίσης, «το πετρέλαιο της CPC είναι ένα μείγμα που αποτελείται από πετρέλαιο από μεγάλα κοιτάσματα εντός και γύρω από το καζακικό και το ρωσικό τμήμα της Κασπίας Θάλασσας, καθώς και από μικρότερα χερσαία κοιτάσματα στη νότια Ρωσία^[21]. Το μεγαλύτερο μέρος είναι καζακικό, και τα φορτία λαμβάνουν είτε καζακικό είτε ρωσικό πιστοποιητικό προέλευσης σε συνολική αναλογία με τις ποσότητες πετρελαίου που αποστέλλονται μέσω αυτού του συστήματος από κάθε χώρα».

Όπως βλέπουμε στο παραπάνω γράφημα, τον Ιούλιο-Σεπτέμβριο του 2023, η CPC παρείχε περίπου το 40% των εισαγωγών πετρελαίου του Ισραήλ∙ ενώ έκτοτε έχει διακυμάνσεις, τον Ιανουάριο του 2024 εξακολουθούσε να αντιπροσωπεύει περίπου το 40% του συνόλου. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τουλάχιστον 600.000 τόνοι αργού από το Καζακστάν/Ρωσίας^[22] έχουν αποσταλεί στο Ισραήλ από τον Οκτώβριο μέσω της CPC.

Παρά τη λεκτική κριτική της Ρωσίας στις ενέργειες του Ισραήλ, ο μόνος απίθανος κίνδυνος για τον εφοδιασμό της CPC δεν θα ήταν η πολιτική της ρωσικής κυβέρνησης αλλά οι δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας για την Ουκρανία (κυρώσεις στις οποίες το Ισραήλ δεν συμμετέχει), αλλά «η σημασία του πετρελαίου και του φυσικού αερίου της Κασπίας Θάλασσας για τις αμερικανικές εταιρείες ExxonMobil και Chevron –και η έλλειψη βιώσιμων εναλλακτικών οδών εξαγωγής– έχει μέχρι στιγμής σώσει το σύστημα CPC από τις δυτικές κυρώσεις^[23], και δεν υπάρχει λόγος να υποπτευθούμε ότι αυτό θα αλλάξει στο εγγύς μέλλον».

Επιπλέον, η Ρωσία εξάγει επίσης «βρώμικα» πετρελαιοειδή στο Ισραήλ, κυρίως μαζούτ VGO, το οποίο αναβαθμίζεται σε καύσιμο αεριωθουμένων (!) και ντίζελ, και «η ροή αυτή δεν φαίνεται να έχει επηρεαστεί από τα πρόσφατα γεγονότα, καθώς τέσσερα φορτία φέρονται να έχουν φθάσει από τις 13 Οκτωβρίου 2023»^[24], μεταφέροντας 120.000 τόνοι. Το ρωσικό πετρέλαιο κενό αερίου [VGO – vacuum gas oil] έχει επηρεαστεί από τις κυρώσεις της ΕΕ, γεγονός που πιθανώς καθιστά την ισραηλινή αγορά για το VGO ακόμη πιο σημαντική σήμερα.

Τέλος, η Ρωσία είναι επίσης σημαντικός προμηθευτής άνθρακα στο Ισραήλ, εξάγοντας 247.500 εκατ. τόνους στο Ισραήλ^[25] το πρώτο εξάμηνο του 2014, δεύτερος μετά την Κολομβία, η οποία τον Ιούνιο απαγόρευσε τις εξαγωγές άνθρακα∙ περισσότερα για αυτό παρακάτω.

Είναι ενδιαφέρον ότι τόσο το τουρκικό όσο και το ρωσικό εμπόριο με το Ισραήλ βρέθηκαν από κοινού στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος στις 9 Ιουνίου, όταν το τουρκικό φορτηγό πλοίο Yaf Horizon έπιασε φωτιά στο λιμάνι της Χάιφα. Ήταν κάπως ενοχλητικό, διότι αυτό συνέβη μετά την απαγόρευση του εμπορίου από την Τουρκία, γεγονός που δείχνει ότι ορισμένες τουρκικές εταιρείες προσπάθησαν να παρακάμψουν την απαγόρευση (μάλιστα ορισμένες την παρακάμπτουν με την επαναδρομολόγηση μέσω της Ελλάδας^[26], η οποία σήμερα είναι σθεναρά σύμμαχος του Ισραήλ σε μια πλατφόρμα κατά της Τουρκίας). Το πλοίο είχε καταπλεύσει πρώτα στο λιμάνι Νοβοροσίσκ της Ρωσίας, όπου παρέλαβε ρωσικό σίδηρο ή χάλυβα για εξαγωγή στο Ισραήλ^[27].

Πού βρίσκεται σήμερα η συνεργασία Ισραήλ-Ρωσίας;

Φυσικά, δεν θα έπρεπε να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η Ρωσία προμηθεύει και διευκολύνει την προμήθεια πετρελαίου στο Ισραήλ, δεδομένης της μακροχρόνιας στενής σχέσης μεταξύ των δύο χωρών. Κατά τη διάρκεια του αιφνιδιαστικού πολέμου στη Γάζα από το Ισραήλ με την «Επιχείρηση Προστατευτική Αιχμή» το 2014, κατά τον οποίο σκοτώθηκαν 2.500 Παλαιστίνιοι, ο Πούτιν δήλωσε ότι «υποστηρίζω τον αγώνα του Ισραήλ»^[28], ενώ το Ισραήλ αρνήθηκε να συμμετάσχει μαζί με τους δυτικούς συμμάχους του στην καταδίκη της ρωσικής προσάρτησης της Κριμαίας το 2014, απέχοντας στον ΟΗΕ και απορρίπτοντας τις κυρώσεις.

Μετά το ξεκίνημα της συριακής εξέγερσης κατά του Άσαντ το 2011, το Ισραήλ δήλωνε συνεχώς την προτίμησή του να επικρατήσει ο σύμμαχος της Ρωσίας Άσαντ έναντι των αντιπάλων του^[29]∙ οι Ισραηλινοί ηγέτες εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τη διατήρηση της ησυχίας της δυναστείας Άσαντ στο Γκολάν επί 40 χρόνια^[30]∙ η συριακή αντιπολίτευση (η οποία έχει επίσης δεσμευτεί να ανακτήσει το Γκολάν^[31]) δεν ζήτησε ποτέ ισραηλινή υποστήριξη και το Ισραήλ δεν την προσέφερε ποτέ∙ και το 2018, το Ισραήλ διευκόλυνε ενεργά την ανακατάληψη του νότου από τον Άσαντ^[32], μαζί με τον Τραμπ και σε συντονισμό με τον Πούτιν^[33]. Το Ισραήλ αύξησε αργότερα τις επιθέσεις εναντίον των δυνάμεων του Ιράν και της Χεζμπολάχ, οι οποίες είχαν βοηθήσει στη διάσωση του Άσαντ, αφού ο Άσαντ είχε ανακαταλάβει μεγάλο μέρος της χώρας, καθιστώντας τη βοήθειά τους λιγότερο απαραίτητη, αλλά το Ισραήλ είχε επικροτήσει την έναρξη των ρωσικών τρομοκρατικών βομβαρδισμών^[34] για τη διάσωση του καθεστώτος το 2015, με την ελπίδα ότι θα υπήρχε ένα καθεστώς που θα κυριαρχεί η Ρωσία και όχι το Ιράν^[35]. Στη συνέχεια, ο Πούτιν και ο Νετανιάχου συναντήθηκαν περισσότερο από οποιουσδήποτε άλλους δύο ηγέτες κατά τη διάρκεια της επόμενης μισής δεκαετίας^[36], ενώ η ελεγχόμενη από τη Ρωσία αεράμυνα στη Συρία επέτρεψε αυτές τις ισραηλινές επιθέσεις σε ιρανικά περιουσιακά στοιχεία. Υπό τον Νετανιάχου, το Ισραήλ εξουσιοδότησε την εταιρεία «Cellebrite» «να πουλήσει τη συσκευή hacking για κινητά τηλέφωνα στην Ανακριτική Επιτροπή της Ρωσικής Ομοσπονδίας, η οποία εξυπηρετεί τον πρόεδρο Πούτιν ως βασικό εργαλείο εσωτερικής καταστολής και πολιτικών διώξεων στη χώρα»^[37]. Ο Νετανιάχου παρήγαγε ακόμη και μια τεράστια διαφημιστική αφίσα που δείχνει τον ίδιο μαζί με τον Πούτιν^[38] για τις εκλογές του 2019:

Δεν προκάλεσε έκπληξη το γεγονός ότι ο εξίσου ακροδεξιός διάδοχος του Νετανιάχου και πρώην σύμμαχος του, ο πρώην πρωθυπουργός Ναφτάλι Μπένετ, ήταν ο πρώτος «ηγέτης στον κόσμο»^[39] που πραγματοποίησε επίσκεψη υψηλού επιπέδου στη Μόσχα για να συναντήσει τον Πούτιν μετά την εισβολή του στην Ουκρανία. Η πρώτη δήλωση του Μπένετ μετά την εισβολή της Ρωσίας απλώς επιβεβαίωσε το δικαίωμα της Ουκρανίας στην κυριαρχία, αλλά δεν έκανε καμία αναφορά στη Ρωσία^[40]. Μετά από πιέσεις των ΗΠΑ, ο υπουργός Εξωτερικών και «μετριοπαθής» σιωνιστής Γιαΐρ Λαπίντ εξέδωσε την επίσημη, μισή καταδίκη. Στη συνέχεια, ο Μπένετ ζήτησε από τους υπουργούς του να μην πουν τίποτα^[41], απέρριψε τις εκκλήσεις της Ουκρανίας για όπλα, μπλόκαρε κάθε προσπάθεια τρίτων να στείλουν όπλα ισραηλινής κατασκευής στην Ουκρανία^[42] και εμπόδισε τις ΗΠΑ να παράσχουν στην Ουκρανία την τεχνολογία της ισραηλινής πυραυλικής ασπίδας «σιδερένιος θόλος»^[43]. Παρά την πίεση δυόμισι ετών από τον κύριο σύμμαχο του Ισραήλ, τις ΗΠΑ, το Ισραήλ δεν έχει ακόμη στείλει ούτε ένα όπλο στην Ουκρανία. Ακόμα και τον Ιανουάριο του 2024, το Ισραήλ απέρριψε τα αιτήματα των ΗΠΑ να προμηθεύσει κάποια πολύ παλιά (που προμηθεύτηκe το Ισραήλ τη δεκαετία του 1960) αντιαεροπορικά όπλα στις ΗΠΑ για να τα δώσουν στην Ουκρανία^[44]. Λίγο πριν από τις 7 Οκτωβρίου, η Ρωσία ανακοίνωσε το άνοιγμα των προξενικών της γραφείων στη Δυτική Ιερουσαλήμ^[45], την οποία είχε αναγνωρίσει ως πρωτεύουσα του Ισραήλ αρκετά χρόνια νωρίτερα, παρά την παράνομη προσάρτηση από αυτήν της Ανατολικής Ιερουσαλήμ.

Ωστόσο, μετά την έναρξη της γενοκτονίας στη Γάζα τον Οκτώβριο του 2023, αυτές οι ισχυρές ρωσοϊσραηλινές σχέσεις άρχισαν να διαταράσσονται. Τα παραπάνω καταδεικνύουν ότι αυτό δεν οφειλόταν σε κάποιο πρόβλημα με το Ισραήλ καθεαυτό, αλλά σχετιζόταν μάλλον με τη ρωσοαμερικανική αντιπαλότητα. Για σχεδόν δύο χρόνια, οι ΗΠΑ, για τους δικούς τους αυτοκρατορικούς λόγους, είχαν ηγηθεί της υποστήριξης του νόμιμου αγώνα της Ουκρανίας για αυτοδιάθεση ενάντια στον παράνομο και βάρβαρο επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας. Τώρα ήταν η ευκαιρία της Ρωσίας να αντιστρέψει τα δεδομένα, επικρίνοντας τις ΗΠΑ για την 100% υποστήριξη των ισραηλινών ενεργειών απόλυτης καταστροφής, προβάλλοντας την πιο «ισορροπημένη» άποψη της Ρωσίας για την κρίση στη Μέση Ανατολή, κατηγορώντας τις ΗΠΑ ότι δεν έφεραν τη «λύση των δύο κρατών»^[46]. Αν και ο στόχος του Πούτιν είναι οι ΗΠΑ και όχι το Ισραήλ αυτό καθαυτό, αυτή η επιχειρηματολογία σημαίνει εξ ορισμού κριτική στο Ισραήλ, με αποτέλεσμα να πλήττονται οι ισραηλινορωσικές σχέσεις.

Ενώ πολλές αναλύσεις υποδηλώνουν ότι αυτό οφείλεται στην αυξανόμενη σχέση μεταξύ Ρωσίας και Ιράν (π.χ. με την παροχή από το Ιράν μη επανδρωμένων αεροσκαφών-δολοφόνων για τον πόλεμο της Μόσχας στην Ουκρανία), στην πραγματικότητα η Ρωσία (και η Κίνα) απλώς τοποθετούνται πλήρως στο «αραβικό κυρίαρχο ρεύμα» σε αυτά τα ζητήματα μαζί με τους συμμάχους τους BRICS, την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ κ.λπ. – αναγνώριση του Ισραήλ, εκκλήσεις για «λύση δύο κρατών»^[47], υποστήριξη των ψηφισμάτων του ΟΗΕ για κατάπαυση του πυρός, καταδίκη της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου ως «απολύτως απαράδεκτη τρομοκρατική επίθεση κατά του Ισραήλ»^[48], απαίτηση της άνευ όρων απελευθέρωσης όλων των ισραηλινών ομήρων^[49], σθεναρή υποστήριξη της δωσιλογικής Παλαιστινιακής Αρχής^[50], άρνηση να συμμετάσχουν στην προσφυγή της Νότιας Αφρικής στο Διεθνές Δικαστήριο κατά του Ισραήλ^[51] κ.ο.κ. Η ήπια αλλαγή στάσης της Ρωσίας δεν οδήγησε στην κατάρριψη ούτε ενός ισραηλινού πολεμικού αεροσκάφους από τη ρωσικά ελεγχόμενη αεράμυνα, ενώ επιτίθετο σε φιλοϊρανικούς στόχους στη Συρία. Εν τω μεταξύ, σε αντίθεση με τα σύνορα Ισραήλ-Λιβάνου που έχουν συνεχώς εντάσεις, η οριοθετική γραμμή Συρίας-Ισραήλ στο Γκολάν «παραμένει εμφανώς ήσυχη»^[52], καθώς το συριακό καθεστώς έχει δώσει εντολή στις δυνάμεις του στο Γκολάν «να μην εμπλακούν σε εχθροπραξίες, συμπεριλαμβανομένης της ρίψης σφαιρών ή οβίδων προς το Ισραήλ»^[53]. Για να το διατηρήσει αυτό, η Ρωσία έχει ενισχύσει τις δυνάμεις της κατά μήκος της γραμμής κατοχής του Γκολάν^[54] για να διασφαλίσει ότι καμία μη ελεγχόμενη παλαιστινιακή ή υποστηριζόμενη από το Ιράν δύναμη δεν θα προκαλέσει προβλήματα^[55].

Βέβαια, η επιφανειακή δημόσια κριτική της Ρωσίας στο Ισραήλ μπορεί να διαπιστωθεί από ορισμένα πιο σοβαρά ρωσικά σχόλια, όπως η συνέντευξη του υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ στις 28 Δεκεμβρίου, στην οποία συνέκρινε ευθέως τις επιχειρήσεις της Ρωσίας και του Ισραήλ στην Ουκρανία και τη Γάζα, χρησιμοποιώντας τους οργουελικούς όρους της Ρωσίας για να περιγράψει τη δική της εισβολή: «Ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου ανακοίνωσε ότι η Χαμάς πρέπει να καταστραφεί στο σύνολό της και ως στρατιωτική δύναμη. Αυτό ακούγεται σαν αποστρατιωτικοποίηση. Είπε επίσης ότι ο εξτρεμισμός πρέπει να εξαλειφθεί στη Γάζα. Αυτό ακούγεται σαν αποναζιστικοποίηση»^[56]. Στη συνέχεια συνέχισε να επαινεί τον Νετανιάχου που δεν επέκρινε τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Υπό αυτό το πρίσμα, η παροχή και η διευκόλυνση της Ρωσίας για ένα μεγάλο μέρος των προμηθειών πετρελαίου και άνθρακα του Ισραήλ δεν θα έπρεπε να αποτελεί έκπληξη, αλλά σε περίπτωση που κάποιος είχε παρασυρθεί από τη νέα κριτική της στάση απέναντι στο Ισραήλ, αυτά τα υλικά γεγονότα αποτελούν μια υπενθύμιση της πραγματικότητας.

Ιράκ, Αίγυπτος και Βραζιλία

Μέχρι τον Απρίλιο του 2023, η Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν του Ιράκ ήταν επίσης σημαντικός εξαγωγέας πετρελαίου προς το Ισραήλ, και πάλι μέσω του τουρκικού εδάφους προς το Τζεϊχάν, αλλά μια νομική διαμάχη μεταξύ της Κυβέρνηση της Περιφέρειας του Κουρδιστάν και της ιρακινής κυβέρνησης σταμάτησε αυτή τη ροή^[57]. Οι κύριες πηγές που αναπλήρωσαν αυτή την απώλεια ήταν η Γκαμπόν και η Νιγηρία, η Βραζιλία και η Αίγυπτος.

Η Βραζιλία, μέλος των BRICS, είναι ένας άλλος σημαντικός προμηθευτής αργού στο Ισραήλ^[58], με δύο αποστολές 260.000 τόνων που παραδόθηκαν στο Ισραήλ τον Δεκέμβριο του 2023 και τον Φεβρουάριο του 2024. Αυτό το αργό πετρέλαιο προήλθε από πετρελαιοπηγές που ανήκουν στη Shell, την TotalEnergies και την Petrobras της Βραζιλίας. Αυτό συμβαίνει παρά την έντονη κριτική της κυβέρνησης Λούλα στις ισραηλινές ενέργειες, που οδήγησε στην απόσυρση του πρεσβευτή της Βραζιλίας στο Ισραήλ στα τέλη Μαΐου και στην έκφραση υποστήριξης στην προσφυγή της Νότιας Αφρικής για γενοκτονία κατά του Ισραήλ στο Διεθνές Δικαστήριο (ICJ), ενώ κάποια στιγμή ο Λούλα αποκάλεσε ακόμη και την ισραηλινή στρατιωτική εκστρατεία «γενοκτονία»^[59].

Η Βραζιλία του Λούλα κάνει τα πάντα για να συμβαδίσει με τους εταίρους της BRICS στον εφοδιασμό του Ισραήλ με πετρέλαιο^[60].

Τέλος, το Ισραήλ εισάγει μια μικρή αλλά σταθερή ποσότητα πετρελαίου από τη γειτονική του χώρα των BRICS, την Αίγυπτο^[61], μέσω του Σίντι Κερίρ, κοντά στην Αλεξάνδρεια, τερματικό σημείο του αγωγού SUMED. Πετρέλαιο από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία, μέλη των BRICS, καθώς και από το Ιράκ, τροφοδοτεί επίσης τον συγκεκριμένο αγωγό. Πολλοί θα μπορούσαν να πουν ότι αυτό δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς η Αίγυπτος είναι το πρώτο αραβικό κράτος που αναγνώρισε το Ισραήλ, ενώ η ειρωνεία είναι ότι πολλοί «αντιιμπεριαλιστές» επικριτές πιστεύουν ότι τα BRICS είναι η απάντηση στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό – ωστόσο τα μέλη των BRICS Ρωσία, Κίνα, Ινδία, Βραζιλία, Νότια Αφρική, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Αιθιοπία, όπως και η Αίγυπτος, έχουν μακροχρόνιες σχέσεις με το Ισραήλ∙ μόνο η Σαουδική Αραβία και το Ιράν δεν έχουν. Καλά είναι τα λόγια, αλλά τα κέρδη από το πετρέλαιο είναι άλλο πράγμα, φυσικά.

Βέβαια, είναι σίγουρα αλήθεια ότι η δικτατορία του Αλ Σίσι συνεργάζεται με το Ισραήλ για τον αποκλεισμό της Γάζας εδώ και χρόνια και τώρα εμποδίζει τους Παλαιστίνιους που φεύγουν από τη Γάζα όχι για να αποτρέψει τη νέα Νάκμπα, αλλά επειδή το καθεστώς μισεί τους Παλαιστίνιους όσο και το Ισραήλ. Αλλά θορυβημένη από τις επιπτώσεις που έχει η γενοκτονία του Ισραήλ στα σύνορά της στον ίδιο της τον πληθυσμό, η Αίγυπτος ανακοίνωσε τον Μάιο ότι προσχωρεί επίσημα στην προσφυγή της Νότιας Αφρικής κατά του Ισραήλ για γενοκτονία στο Διεθνές Δικαστήριο^[62], μαζί με την Τουρκία και την Κολομβία. Αλλά βέβαια, όπως και οι άλλοι, η Αίγυπτος εξακολουθεί να θέτει όρια στο να αναλάβει πραγματικά οποιαδήποτε συγκεκριμένη δράση.

Άνθρακας: Η Ρωσία, η Κίνα, η Νότια Αφρική προς διάσωση

Στις 8 Ιουνίου, ο πρόεδρος της Κολομβίας Γκουστάβο Πέτρο ανακοίνωσε ότι η χώρα του θα αναστείλει τις εξαγωγές άνθρακα προς το Ισραήλ^[63] – η Κολομβία προμήθευε κατά μέσο όρο περίπου το 50-60% του άνθρακα του Ισραήλ. Το Ισραήλ είχε εισάγει 1,4 εκατομμύρια τόνους θερμικού άνθρακα το 2024 μέχρι σήμερα, εκ των οποίων η Κολομβία προμήθευσε 855.700 μεγατόνους, ή το 60% των εισαγωγών άνθρακα του Ισραήλ.

Αλλά σύμφωνα με τα στοιχεία της S&P Global Global Commodities at Sea, η Ρωσία ήταν η επόμενη, εξάγοντας 247.500 μεγατόνους στο Ισραήλ κατά την περίοδο αυτή, το επίσης μέλος των BRICS Νότια Αφρική ακολουθούσε με 169.200 μεγατόνους^[64], στη συνέχεια οι ΗΠΑ με 86.100 μεγατόνους και το μέλος των BRICS Κίνα με 53.000 μεγατόνους.

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, δεν υπάρχει τίποτα το ασυνήθιστο στην περίπτωση της Ρωσίας, αλλά ένα ενδιαφέρον περιστατικό μπορεί να ρίξει φως στο τι περισσότερο μπορεί να συμβαίνει κάτω από την επιφάνεια. Στις 12 Ιουνίου, οι Χούθι εξαπέλυσαν επίθεση με μικρά πλωτά μέσα, drone και πυραύλους κατά του ελληνικών συμφερόντων πλοίου M.V Tutor, με σημαία Λιβερίας, βυθίζοντάς το. Το Tutor μετέφερε, ή είχε μεταφέρει, 80.000 τόνους ρωσικού άνθρακα, φορτωμένο στο Ουστ-Λούγκα^[65], κοντά στην Αγία Πετρούπολη∙ κατευθυνόταν προς την Ινδία αφού διέσχισε τη διώρυγα Σουζέ. Αν και οι Χούθι δεν ήταν απόλυτα ακριβείς στην επιλογή των επιθέσεών τους – ισχυρίζονται ότι επιτίθενται μόνο σε πλοία που κάνουν εμπόριο με το Ισραήλ, ωστόσο τα χτυπήματα περιελάμβαναν πλοία που μετέφεραν σιτηρά στον σύμμαχό τους, το Ιράν, δύο φορές^[66], και ένα κινεζικό πλοίο που μετέφερε ρωσικό πετρέλαιο στην Ινδία^[67] – είναι πιθανό ότι ακόμη και αυτά τα χτυπήματα βασίζονται σε λανθασμένες υποθέσεις. Τι μπορεί να προκάλεσε την επίθεση σε ένα τόσο μεγάλο φορτίο ρωσικού άνθρακα;

Σχετικά με αυτό, ο Patrick Bond από το Πανεπιστήμιο του Γιοχάνεσμπουργκ εικάζει ότι «Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι το MV Tutor είχε προφανώς σταματήσει στο νέο λιμάνι της Άκαμπα της Ιορδανίας, όπου φαίνεται ότι ο άνθρακας μπορεί να εκφορτωθεί γρήγορα και να μεταφερθεί, είτε στον αυτοκινητόδρομο της Ιορδανίας που απέχει επτά ώρες σε εργοστάσια τσιμέντου όπου χρησιμεύει ως καύσιμο, ή ίσως μέσω των κοντινών ισραηλινών συνόρων στο πέρασμα Ραμπίν, από όπου σε απόσταση περίπου τεσσάρων ωρών με φορτηγό, ο άνθρακας μπορεί να σταλεί σε χώρους αποθήκευσης δίπλα στον σταθμό παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα Rutenberg, ο οποίος κανονικά εξυπηρετείται από πλοία που εκφορτώνουν απευθείας στο Ασντόντ. Δίπλα, το λιμάνι του Άσκελον έχει κλείσει επειδή απέχει μόλις 4 χιλιόμετρα από την Τζαμπαλία στη Γάζα».

Στην περίπτωση της Κίνας, δεν θα πρέπει να υπάρξουν πολλές εκπλήξεις, δεδομένου ότι η Κίνα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Ισραήλ^[68] και είναι συνιδιοκτήτης του ισραηλινού λιμανιού της Χάιφα^[69] (μαζί με την Ινδία), γεγονός που καθιστά το Ισραήλ βασικό κρίκο της τεράστιας κινεζικής πρωτοβουλίας «Ζώνη και Δρόμος»^[70]. Πράγματι, το Ισραήλ είναι η τρίτη μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά για τα κινεζικά αυτοκίνητα^[71], και ενώ οι εξαγωγές EV της Κίνας προς το Ισραήλ αποτελούσαν ήδη το 60% της ισραηλινής αγοράς το 2023,^[72] τους πρώτους 4 μήνες του 2024 το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στο 70,8%,^[73] παρά τον αποκλεισμό της Ερυθράς Θάλασσας από τους Χούθι! Οι τεχνολογικές σχέσεις Κίνας-Ισραήλ έχουν γνωρίσει άνθιση εδώ και χρόνια (όπως καυχιέται το επίσημο όργανο του ΚΚΚ^[74]), και μια τακτική διαμάχη ΗΠΑ-Ισραήλ αφορά τις ισραηλινές προσπάθειες πώλησης προηγμένων όπλων στην Κίνα^[75] – όπου το Ισραήλ υποχώρησε κάτω από την έντονη πίεση των ΗΠΑ.

Η Νότια Αφρική, πάντως, επαινέθηκε ευρέως για την προσφυγή της στο Διεθνές Δικαστήριο κατά του Ισραήλ για γενοκτονία, αλλά μέχρι τώρα είχε επίσης εκτεταμένες εμπορικές σχέσεις με το Ισραήλ, με εξαγωγές 350,9 εκατομμυρίων δολαρίων στο Ισραήλ το 2022,^[76] εκ των οποίων το 40% ήταν άνθρακας. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι έχουν ληφθεί μέτρα για τον τερματισμό αυτών των προμηθειών άνθρακα στο Ισραήλ, και με τον νέο κυβερνητικό συνασπισμό μεταξύ του ANC και της φιλοσιωνιστικής Δημοκρατικής Συμμαχίας, αυτό φαίνεται ακόμη λιγότερο πιθανό να αλλάξει.

Έτσι, παρά την προσφυγή της στο Διεθνές Δικαστήριο, για τη Νότια Αφρική, μαζί με τους άλλους που προσέφυγαν, την Αίγυπτο και την Τουρκία (με επικεφαλής τον υποτιθέμενο φανατικό αντι-ισραηλινό Ερντογάν), και τους πιο χλιαρούς επικριτές των σημερινών ενεργειών του Ισραήλ, τη Ρωσία, την Κίνα και τη Βραζιλία (και φυσικά τη φιλο-ισραηλινή Ινδία), η λογική του καπιταλιστικού εμπορίου και της κερδοφορίας μιλάει πολύ πιο δυνατά από τα λόγια – για τα BRICS μιλάμε, άλλωστε.

Οι ΗΠΑ ο κύριος διευκολυντής της γενοκτονίας, αλλά τι γίνεται με το BDS;

Φυσικά, τίποτα από τα παραπάνω δεν μειώνει τον απολύτως κεντρικό ρόλο του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στον εξοπλισμό του Ισραήλ με όπλα αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, καθώς η γενοκτονία εξελίσσεται, καθώς χωρίς τον συνεχή ανεφοδιασμό με πυρομαχικά και ένα τεράστιο φάσμα όπλων το σιωνιστικό καθεστώς θα έπρεπε να έχει σταματήσει μέχρι τώρα. Οι ΗΠΑ προμηθεύουν κάθε χρόνο το Ισραήλ με οπλισμό αξίας 3,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στη Γάζα έχουν σταλεί πολύ μεγαλύτερες ποσότητες πυρομαχικών για άρματα μάχης και πυροβολικό, βόμβες, ρουκέτες και φορητά όπλα. Τον Φεβρουάριο, η Γερουσία ενέκρινε άλλα 14,5 δισεκατομμύρια δολάρια σε οπλισμό προς το Ισραήλ^[77], στη συνέχεια, τον Απρίλιο, το Κογκρέσο ενέκρινε άλλα 26 δισεκατομμύρια δολάρια σε γενική βοήθεια προς το Ισραήλ^[78], και τον Ιούνιο το Κογκρέσο ενέκρινε άλλη μια μεταφορά όπλων ύψους 18 δισεκατομμυρίων δολαρίων προς το Ισραήλ για την αγορά δεκάδων αεροσκαφών της Boeing Co. F-15.^[79] Εν τω μεταξύ, τον Μάρτιο αποκαλύφθηκε ότι οι ΗΠΑ είχαν στείλει πάνω από 100 «μυστικές» αποστολές όπλων στο Ισραήλ^[80], αποτελούμενες από «κατευθυνόμενα πυρομαχικά ακριβείας, βόμβες μικρής διαμέτρου, εκρηκτικά καταφυγίων, μικρά όπλα (όπως πυροβόλα όπλα) και άλλα», τα οποία μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητα, καθώς έπεφταν λίγο κάτω από την αξία των δολαρίων που απαιτεί την έγκριση του Κογκρέσου. Είναι σοκαριστικό ότι όλος αυτός ο οπλισμός που προμηθεύουν οι ΗΠΑ χρησιμοποιείται για να σφάξει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους και να κάνει τη Γάζα αβίωτη, καταστρέφοντας οτιδήποτε είναι απαραίτητο για την ανθρώπινη ζωή.

Οι ΗΠΑ, με άλλα λόγια, εμπλέκονται στη γενοκτονία όσο και το ίδιο το Ισραήλ· με τον ίδιο τρόπο που η Ρωσία είναι υπεύθυνη για την καταστροφή της Ουκρανίας και για την καταστροφή της Συρίας από το καθεστώς Άσαντ, ή πάλι οι ΗΠΑ που ήταν υπεύθυνες για την καταστροφή του Ιράκ, και ούτω καθεξής.

Ωστόσο, η ισραηλινή οικονομία βρίσκεται σε κρίση ως αποτέλεσμα του πολέμου και θα μπορούσε να ασκηθεί τεράστια πίεση για να σταματήσει, αν μεγάλες οικονομίες σταματούσαν τις εμπορικές τους σχέσεις με το Ισραήλ, ιδίως το εμπόριο που τροφοδοτεί την οικονομία και την πολεμική του μηχανή. Σε μεγάλο μέρος του κόσμου, οι υποστηρικτές της Παλαιστίνης έχουν προωθήσει την καμπάνια για μποϊκοτάζ, αποεπενδύσεις και κυρώσεις (BDS) στο Ισραήλ, όχι μόνο λόγω της σημερινής κόλασης, αλλά γενικότερα κατά του καθεστώτος απαρτχάιντ και της παράνομης κατοχής. Πόσο ειρωνικό είναι το γεγονός ότι μεταξύ αυτών των δυτικών ακτιβιστών υπέρ της Παλαιστίνης υπάρχουν κάποιοι που καλλιεργούν ψευδαισθήσεις για αντίπαλους ιμπεριαλισμούς όπως η Ρωσία και η Κίνα ή που βλέπουν γενικότερα τα BRICS ως κάποιου είδους εναλλακτική λύση στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, ωστόσο όλα αυτά τα κράτη συνεχίζουν να προμηθεύουν με πετρέλαιο και άνθρακα, καθώς και με μια σειρά από άλλα προϊόντα, το καθεστώς που διαπράττει γενοκτονία, μαζί με τις μεγάλες δυτικές πετρελαϊκές εταιρείες που εμπλέκονται στη CPC και τη BTC, όπως η BP, η Chevron, η ExxonMobil, η Shell, η Eni και η TotalEnergies. Αν όλες αυτές σταματούσαν αυτό το εμπόριο, θα μπορούσε να υπάρξει σημαντική διαφορά.

Το γεγονός ότι δεν το έκαναν και δεν δείχνουν σημάδια ότι θα το κάνουν, υπογραμμίζει ακόμη περισσότερο την άποψη ότι δεν υπάρχουν γεωπολιτικά «στρατόπεδα», «μπλοκ» ή «άξονες», όπως αρέσκονται να λένε τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης και οι δημοφιλείς συγγραφείς γεωπολιτικής, τόσο στη δεξιά όσο και στην αριστερά. Αντίθετα, το μόνο που έχουμε είναι ο παγκόσμιος καπιταλισμός, το χοιροστάσιο της παγκόσμιας κερδοσκοπίας, όπου κατά καιρούς, όλοι μπορεί να είναι εναντίον όλων στον ανταγωνισμό τους, χωρίς να έχουν καμία σημασία τα φανταστικά «στρατόπεδα», και κατά καιρούς, είναι όλοι μαζί.

Μετάφραση: elaliberta.gr

Michael Karadjis, “BRICS and Israel’s ongoing energy supplies”, Their Anti-imperialism and Ours, 9 Ιουλίου 2024, https://theirantiimperialismandours.com/2024/07/09/brics-and-israels-ongoing-energy-supplies/.

Σημειώσεις

^[1] Raoul Wootliff, “Netanyahu touts friendship...”, ό.π.

^[2] “OPEC plays down Iran’s call for oil embargo on Israel after hospital blast”, S&P Global, 18 Οκτωβρίου 2023, https://www.spglobal.com/commodityinsights/en/market-insights/latest-news/oil/101823-opec-plays-down-irans-call-for-oil-embargo-on-israel-after-hospital-blast.

^[3] “Israeli crude and fuel supply chains”, Oil Change International, 8 Μαρτίου 2024, https://docs.datadesk.eco/public/976ce7dcf00743dc/.

^[4] “Investigating the countries and companies behind Israeli crude oil and fuel supply chains”, Oil Change International, Μάρτιος 2024, https://priceofoil.org/204/03/14/investigating-the-countries-and-companies-behind-israeli-crude-oil-and-fuel-supply-chains/.

^[5] “Israeli crude and fuel supply chains”, ό.π.

^[6] Neelam Mathews, “India sends newly assembled MALE UAVs to Israel”, Shephard, 2 Φεβρουαρίου 2024, https://www.shephardmedia.com/news/uv-online/india-sends-newly-assembled-male-uavs-to-israel/.

^[7] Federica Marsi, “India exports rockets, explosives to Israel amid Gaza war, documents reveal”, Al Jazeera, 26 Ιουνίου 2024, https://www.aljazeera.com/features/2024/6/26/india-exports-rockets-explosives-to-israel-amid-gaza-war-documents-reveal.

^[8] Gerry Shih, Mary Ilyushina and Catherine Belton, “Modi bear-hugs Putin in Moscow, marking deep ties between Russia and India”, The Washington Post, 9 Ιουλίου 2024, https://www.washingtonpost.com/world/2024/07/09/russia-india-putin-modi-moscow/.

^[9] “Investigating the countries and companies behind Israeli...”, ό.π.

^[10] “Israeli crude and fuel supply chains”, ό.π.

^[11] “Despite Nagorno-Karabakh flareup, Azerbaijan-Iran set to pursue thaw”, Amwaj, 20 Σεπτεμβρίου 2023, https://amwaj.media/article/despite-nagorno-karabakh-flareup-azerbaijan-iran-set-to-pursue-thaw.

^[12] Isabel DeBre, “Israeli arms quietly helped Azerbaijan retake Nagorno-Karabakh, to the dismay of region’s Armenians”, AP, 5 Οκτωβρίου 2023, https://apnews.com/article/armenia-azerbaijan-nagorno-karabakh-weapons-israel-6814437bcd744acc1c4df0409a74406c.

^[13] Lazar Berman, “Turkey halts all trade with Israel; Jerusalem denounces ‘dictator’ Erdogan”, The Times of Israel, 2 Μαΐου 2024, https://www.timesofisrael.com/turkey-halts-all-trade-with-israel-jerusalem-denounces-dictator-erdogan/.

^[14] “Baku-Tbilisi-Ceyhan pipeline”, bp in Azerbaijan, https://www.bp.com/en_az/azerbaijan/home/who-we-are/operationsprojects/pipelines/btc.html.

^[15] “Details uncovered on continued Azerbaijani oil exports to Israel via Turkey”, IntelliNews, 28 Μαΐου 2024, https://www.intellinews.com/details-uncovered-on-continued-azerbaijani-oil-exports-to-israel-via-turkey-327348/.

^[16] “Hamas is a ‘Liberation Movement’: Erdogan Slams Israel’s ‘Crimes against Humanity’”, The Palestine Chronicle, 25 Οκτωβρίου 2023, https://www.palestinechronicle.com/hamas-is-a-liberation-movement-erdogan-slams-israels-crimes-against-humanity/.

^[17] “Turkey’s Erdogan calls Israel a ‘terror state’, criticises the West”, Al Jazeera, 15 Νοεμβρίου 2023, https://www.aljazeera.com/news/2023/11/15/turkeys-erdogan-calls-israel-a-terror-state-criticises-the-west.

^[18] “No Difference between Netanyahu and Hitler says Erdogan, leader of NATO Member Turkey”, Informed Comment, 28 Δεκεμβρίου 2023, https://www.juancole.com/2023/12/difference-between-netanyahu.html.

^[19] David Rosenberg, “Oil, Cyber and Weapons: Inside Israel’s Relationship With Kazakhstan”, Haaretz, 11 Ιανουαρίου 2022, https://www.haaretz.com/israel-news/2022-01-11/ty-article/oil-cyber-weapons-relations-israel-kazakhstan-protests/0000017f-e5da-dc7e-adff-f5fffdeb0000.

^[20] “Shareholders”, Caspian Pipeline Consortium/Каспий кубыр Консорциумы, https://www.cpc.ru/EN/about/Pages/Shareholders.aspx.

^[21] “Israeli crude and fuel supply chains”, ό.π.

^[22] “Israeli crude and fuel supply chains”, ό.π.

^[23] “Israeli crude and fuel supply chains”, ό.π.

^[24] “Israeli crude and fuel supply chains”, ό.π.

^[25] Vaibhav Chakraborty, Sarah Matthews, “Colombian thermal coal miners may oppose proposed export ban to Israel”, S&P Global, https://www.spglobal.com/commodityinsights/en/market-insights/latest-news/coal/061024-colombian-thermal-coal-miners-may-oppose-proposed-export-ban-to-israel.

^[26] “Turkish exporters circumvent trade ban with Israel via Greece: report”, Turkish Minute, 21 Ιουνίου 2024, https://turkishminute.com/2024/06/21/turkish-exporter-circumvent-trade-ban-with-israel-via-greece-report/.

^[27] “Freighter Catches Fire at Israeli Port of Haifa”, The Maritime Executive, 10 Ιουνίου 2024, https://maritime-executive.com/article/freighter-catches-fire-at-israeli-port-of-haifa.

^[28] Chaim Lev, Ari Yashar, “Putin: ‘I support the struggle of Israel’”, Arutz Sheva - Israel National News, 10 Ιουλίου 2014, http://www.israelnationalnews.com/news/182754#.U8HfObHCYTL.

^[29] Edy Cohen, “Assad’s Survival Is in Israel’s Best Interest”, Besa center, 25 Μαΐου 2017, https://besacenter.org/assad-survival-israel-best-interest/. “Israel and the Syrian War”, Syrian Revolution Commentary and Analysis, 3 Ιανουαρίου 2014, https://mkaradjis.com/2014/01/03/israel-and-the-syrian-war/.

^[30] Noa Landau, “Netanyahu: Israel Has No Problem With Assad, but Cease-fire Agreements Must Be Upheld”, Haaretz, 12 Ιουλίου 2018, https://www.haaretz.com/israel-news/2018-07-12/ty-article/netanyahu-israel-has-no-problem-with-assad-agreements-must-be-upheld/0000017f-e1aa-d804-ad7f-f1faccdb0000.

^[31] “Syrian opposition chief: If it weren’t for Israel, Assad wouldn’t still be in power”, The Jerusalem Post, 19 Απριλίου 2016, https://www.jpost.com/Middle-East/Syrian-opposition-chief-If-it-werent-for-Israel-Assad-wouldnt-still-be-in-power-451702.

^[32] Zvi Bar’el, “White Helmets Rescue Shows That Israel Is Involved in Syria Way Beyond Humanitarian Aid”, Haaretz, 22 Ιουλίου 2018, https://www.haaretz.com/middle-east-news/syria/2018-07-22/ty-article/.premium/white-helmets-rescue-shows-that-israel-is-involved-in-syria-way-beyond-humanitarian-aid/0000017f-dbaf-d3ff-a7ff-fbafc7f30000.

^[33] Elizabeth Tsurkov, “Report by the well-connected Alex Fishman in Yedioth Aharonot: Israeli & Russian officers will coordinate the details of the Assad regime's offensive on southern Syria. Russian MoD invited Israeli MoD Liberman to discuss the offensive (meeting took place several hours ago)”, X, 31 Μαΐου 2018, https://x.com/Elizrael/status/1002204266860285953.

^[34] “Israel to provide Russia with intelligence about Syrian opposition”, Middle East Monitor, 6 Οκτωβρίου 2015, https://web.archive.org/web/20170117180320/https:/www.middleeastmonitor.com/20151006-israel-to-provide-russia-with-intelligence-about-syrian-opposition/.

^[35] Saleh Al-Naami, “Russian-Israeli coordination in Syria includes air, sea, land and cyberspace”, Middle East Monitor, 29 Σεπτεμβρίου 2015, https://web.archive.org/web/20151008201641/https:/www.middleeastmonitor.com/articles/middle-east/21318-russian-israeli-coordination-in-syria-includes-air-sea-land-and-cyperspace.

^[36] Juliane Helmhold, “Netanyahu meets Putin in Moscow, attends victory day ceremony”, The Jerusalem Post, 9 Μαΐου 2018, https://www.jpost.com/international/netanyahu-meets-putin-in-moscow-attends-victory-day-ceremony-555925.

^[37] Eitay Mack, “Ukraine War: How Israel Is Helping Putin Crush Anti-war Protests in Russia”, Haaretz, 8 Μαρτίου 2022, https://www.haaretz.com/world-news/2022-03-08/ty-article-opinion/ukraine-war-how-israel-is-helping-putin/0000017f-dc48-d3a5-af7f-feeef2150000.

^[38] Raoul Wootliff, “Netanyahu touts friendship with Putin in new billboard”, The Times of Israel, 28 Ιουλίου 2019, https://www.timesofisrael.com/in-another-league-netanyahu-touts-friendship-with-putin-in-new-billboard/.

^[39] “Bennett flies to Moscow, meets with Putin about Ukraine war, Iran nuke talks”, The Times of Israel, 5 Μαρτίου 2022, https://www.timesofisrael.com/bennett-flies-to-moscow-holds-talks-with-putin-on-ukraine-war/?fbclid=IwAR0PSqFXVMbdc9wRgViFwp5ithJMQLBpEsHYBv_0RREGJFWV80UcoDQ1e0I.

^[40] Lazar Berman, “In 1st comments, Israel backs Ukrainian ‘sovereignty,’ with no mention of Russia”, The Times of Israel, 23 Φεβρουαρίου 2022, https://www.timesofisrael.com/in-1st-comments-israel-backs-ukrainian-sovereignty-with-no-mention-of-russia/.

^[41] “Bennett tells ministers not to speak out about Russian onslaught of Ukraine”, The Times of Israel, 27 Φεβρουαρίου 2022, https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/bennett-tells-ministers-not-to-speak-out-about-russian-onslaught-of-ukraine/?fbclid=IwAR3uVhcIvG67vG-IhIArV-W6hPc92cd4cKrSrcIlYmfUQW0LtJX3K5yu6l4.

^[42] Arie Egozi, “To placate Russia, Israel told Baltic states it would block weapon transfers to Ukraine: Sources”, Breaking Defense, 3 Φεβρουαρίου 2022, https://breakingdefense.com/2022/02/to-placate-russia-israel-told-baltics-states-it-would-block-weapon-transfers-to-ukraine-sources/.

^[43] “Israel torpedoed sale of Iron Dome to Ukraine, fearing Russian reaction – report”, The Times of Israel, 15 Φεβρουαρίου 2022, https://www.timesofisrael.com/israel-torpedoed-sale-of-iron-dome-to-ukraine-fearing-russian-reaction-report/.

^[44] “Israel said to rebuff US request for old anti-aircraft missiles to give to Ukraine”, The Times of Israel, 25 Ιανουαρίου 2023, https://www.timesofisrael.com/israel-said-to-rebuff-us-request-for-old-anti-aircraft-missiles-to-give-to-ukraine/.

^[45] “Russia announces opening of consular offices in West Jerusalem”, Al Jazeera, 16 Ιουνίου 2023, https://www.aljazeera.com/news/2023/6/16/russia-announces-opening-of-consular-section-offices-in-jerusalem.

^[46] “Foreign Minister Sergey Lavrov’s interview with TASS news agency, December 28, 2023”, The Ministry of Foreign Affairs of the Russian Federation, 28 Δεκεμβρίου 2023, https://mid.ru/en/press_service/minister_speeches/1923539/.

^[47] “Foreign Minister Sergey Lavrov’s interview with TASS news agency, December 28, 2023” ό.π.

^[48] “Russia demands release of hostages in talks with Palestinians”, Reuters, 11 Δεκεμβρίου 2023, https://www.reuters.com/world/russia-demands-release-hostages-talks-with-palestinians-2023-12-11/. “Lavrov says Israel’s bombing campaign in Gaza is against international law”, The Kyiv Independent, 28 Οκτωβρίου 2023, https://kyivindependent.com/lavrov-says-israels-bombing-campaign-in-gaza-is-against-international-law/.

^[49] “Russian deputy FM demands Hamas release rest of hostages held in Gaza”, The Times of Israel, 11 Δεκεμβρίου 2023, https://www.timesofisrael.com/russian-deputy-fm-demands-hamas-release-rest-of-hostages-held-in-gaza/.

^[50] “the State of Israel. Foreign Minister Sergey Lavrov’s opening remarks during a meeting with representatives of Palestinian political parties, Moscow, February 29, 2024”, The Ministry of Foreign Affairs of the Russian Federation, 29 Φεβρουαρίου 2024, https://mid.ru/en/maps/il/1935743/.

^[51] Mariette Adams, “LIST: All countries in support of South Africa’s genocide case against Israel”, https://www.msn.com/en-za/news/other/list-all-countries-in-support-of-south-africa-s-genocide-case-against-israel/ar-AA1mNo6M?fbclid=IwAR0m8TpBqtg8TQSA6pIOyhXbzP8KVmS1WzYQf-GVeuC7HOKF_LvilUgskUk.

^[52] Aron Lund, “What the war in Gaza means for Syria”, The New Humanitarian, 7 Δεκεμβρίου 2023, https://www.thenewhumanitarian.org/analysis/2023/12/07/what-war-gaza-means-syria.

^[53] “Syrian Regime Instructs its Forces: Don’t Fire Any Bullet Towards Israel”, The Syrian Observer, 16 Οκτωβρίου 2023, https://syrianobserver.com/foreign-actors/syrian-regime-instructs-its-forces-dont-fire-any-bullet-towards-israel.html.

^[54] “‘Imam Hussein’ militia: Limited options for Iran on the Syrian front”, عنب بلدي/Enab Baladi, 7 Νοεμβρίου 2023, https://english.enabbaladi.net/archives/2023/11/imam-hussein-militia-limited-options-for-iran-on-the-syrian-front/.

^[55] “Return of 2018 Agreement: Talks Aimed at Avoiding Syria-Israel Escalation”, The Syrian Observer, 4 Δεκεμβρίου 2023, https://syrianobserver.com/foreign-actors/return-of-2018-agreement-talks-aimed-at-avoiding-syria-israel-escalation.html.

^[56] “Foreign Minister Sergey Lavrov’s interview with RIA Novosti and Rossiya 24 TV on current foreign policy issues, Moscow, December 28, 2023”, The Ministry of Foreign Affairs of the Russian Federation, 28 Δεκεμβρίου 2023, https://mid.ru/en/foreign_policy/news/1923676/.

^[57] Herman Wang, Robert Perkins, Jennifer Gnana, Aresu Eqbali, “OPEC plays down Iran's call for oil embargo on Israel after hospital blast”, S&P Global, 18 Οκτωβρίου 2023, https://www.spglobal.com/commodityinsights/en/market-insights/latest-news/oil/101823-opec-plays-down-irans-call-for-oil-embargo-on-israel-after-hospital-blast.

^[58] “Investigating the countries and companies behind Israeli crude oil and fuel supply chains”, Oil Change International, ό.π.

^[59] Sinan Doğan, “‘If that's not genocide, I don't know what genocide is’: Brazilian president says on Gaza situation”, AA, 24 Φεβρουαρίου 2024, https://www.aa.com.tr/en/americas/-if-thats-not-genocide-i-dont-know-what-genocide-is-brazilian-president-says-on-gaza-situation/3146498.

^[60] “Israeli crude and fuel supply chains”, ό.π.

^[61] “Israeli crude and fuel supply chains”, ό.π.

^[62] “Egypt says it will join South Africa’s genocide case against Israel at ICJ”, Al Jazeera, 12 Μαΐου 2024, https://www.aljazeera.com/news/2024/5/12/egypt-says-it-will-join-south-africas-genocide-case-against-israel-at-icj.

^[63] Manuel Rueda, “Colombia will suspend coal exports to Israel over war in Gaza”, AP, 9 Ιουνίου 2024, https://apnews.com/article/colombia-israel-coal-exports-467a61fed8c0779f27a3179629717436.

^[64] Vaibhav Chakraborty, Sarah Matthews, “Colombian thermal coal miners may oppose proposed export ban to Israel”, S&P Global, 10 Ιουνίου 2024, https://www.spglobal.com/commodityinsights/en/market-insights/latest-news/coal/061024-colombian-thermal-coal-miners-may-oppose-proposed-export-ban-to-israel.

^[65] “Houthi attack forces crew to abandon coal carrier in Red Sea”, The Guardian, 15 Ιουνίου 2024, https://amp.theguardian.com/world/article/2024/jun/15/houthi-attack-forces-crew-to-abandon-coal-carrier-in-red-sea. “Yemen’s Houthis say they targeted Greek-owned ship in Red Sea”, Al Jazeera, 13 Ιουνίου 2024, https://www.aljazeera.com/news/2024/6/13/yemens-houthis-say-they-targeted-greek-owned-ship-in-red-sea.

^[66] Nayera Abdallah and Jonathan Saul, “Yemen’s Houthis strike cargo ship bound for Iran, causing minor damage”, Reuters, 13 Φεβρουαρίου 2024, https://www.reuters.com/world/ambrey-says-bulker-was-targeted-by-missiles-bab-al-mandab-2024-02-12/?utm_source=Sailthru&utm_medium=email&utm_campaign=World%20Brief%20-%2003072024&utm_term=world_brief. Jon Gambrell, “Ship attacked by Yemen’s Houthi rebels was full of grain bound for Iran, the group’s main benefactor”, AP, 30 Μαΐου 2024, https://apnews.com/article/yemen-houthi-rebels-red-sea-attacks-iran-503de70230fba0cd7c992558e2d1b83a.

^[67] Cichen Shen, “China-run tanker shipping Russian oil hit by Houthis, US says”, Lloyd’s List, 24 Μαρτίου 2024, https://www.lloydslist.com/LL1148632/Chinarun-tanker-shipping-Russian-oil-hit-by-Houthis-US-says.

^[68] Giulia Interesse, “China-Israel Bilateral Trade and Investment Outlook”, China Briefing, 11 Οκτωβρίου 2023, https://www.china-briefing.com/news/china-israel-investments-trade-outlook-belt-and-road-initiative/.

^[69] Melanie Lidman, “China’s tech-driven port in Haifa aims for interconnected Mideast”, The Circuit News, 8 Μαΐου 2023, https://circuit.news/2023/05/08/tech-driven-chinese-port-in-haifa-aims-for-interconnected-mideast/.

^[70] “China-Israel ties bloom spectacularly”, The State Council of the People's Republic of China, 7 Μαρτίου 2022, https://english.www.gov.cn/news/internationalexchanges/202203/07/content_WS6225601ec6d09c94e48a6238.html.

^[71] Michael Granoff, “China EVs: A security threat to Israel?”, The Blogs, 21 Μαρτίου 2024, https://blogs.timesofisrael.com/china-evs-a-security-threat-to-israel/.

^[72] “Chinese brand tops Israel's EV sales in 2023”, Belt and Road Portal, 3 Ιανουαρίου 2024, https://eng.yidaiyilu.gov.cn/p/03TSVMBD.html.

^[73] “Chinese brand tops Israel’s electric car sales in Q1”, English-People’s Daily Online, 3 Απριλίου 2024, http://en.people.cn/n3/2024/0403/c90000-20152742.html.

^[74] “China-Israel ties bloom spectacularly”, The State Council of the People's Republic of China, 7 Μαρτίου 2022, https://english.www.gov.cn/news/internationalexchanges/202203/07/content_WS6225601ec6d09c94e48a6238.html.

^[75] Roie Yellinek, “How China Learned to Harness Israel’s Media and Booming Tech Scene”, Carnegie Endowment for International Peace, 27 Οκτωβρίου 2021, https://carnegieendowment.org/research/2021/10/how-china-learned-to-harness-israels-media-and-booming-tech-scene?lang=en.

^[76] Eugene Goddard, “Export growth at stake by SA’s alienation of Israel”, Freight News, 22 Νοεμβρίου 2023, https://www.freightnews.co.za/article/export-growth-stake-sas-alienation-israel.

^[77] Ben Samuels, “U.S. Senate Passes Bill Granting Israel $14 Billion in Aid, but Path Ahead Remains Unclear”, Haaretz, 13 Φεβρουαρίου 2024, https://www.haaretz.com/us-news/2024-02-13/ty-article/.premium/u-s-senate-passes-massive-aid-bill-for-ukraine-israel-but-path-ahead-unclear/0000018d-a281-d8e9-a3bf-f3a182000000.

^[78] Simon Speakman Cordall, “Is the US shipping weapons to Israel tacit support for its war on Gaza?”, Al Jazeera, 15 Μαΐου 2024, https://www.aljazeera.com/news/2024/5/15/weapons-shipment-to-israel-underscores-us-support-for-war-on-gaza.

^[79] John Hudson, “Key Democrats approve major arms sale to Israel, including F-15s”, The Washington Post, 17 Ιουνίου 2024, https://www.washingtonpost.com/national-security/2024/06/17/biden-israel-arms-sale-meeks/.

^[80] Sharon Zhang, “Report: US Has Secretly Sent Israel Over 100 Weapons Shipments in Last 150 Days”, Truthout, 6 Μαρτίου 2024, https://truthout.org/articles/report-us-has-secretly-sent-israel-over-100-weapons-shipments-in-last-150-days/.