«Ας ζήσει για πάντα η σινο-σοβιετική φιλία!» Προπαγανδιστική αφίσα της δεκαετίας του ‘50 για τη (σύντομη) περίοδο καλών σχέσεων μεταξύ των δύο σταλινικών καθεστώτων (ΕΣΣΔ-Κίνας). Το ίδιο και οι υπόλοιπες εικόνες στο κείμενο. Όπως έχει επισημανθεί, οι αφίσες αυτές αποπνέουν έναν έντονο ομοερωτισμό (που μάλλον δεν ήταν στις προθέσεις των δημιουργών τους).
Harry Whyte
Σύντροφε Στάλιν… μπορεί ένας ομοφυλόφιλος να είναι μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος;
Εισαγωγή:
Stefan Guzvica
Τι συνέβη όταν ένας ομοφυλόφιλος κομμουνιστής έγραψε στον Στάλιν
Κατά τη διάρκεια της ζωής του, ο σοβιετικός απολυταρχικός ηγέτης Γιόζεφ Στάλιν έλαβε πολλές ασυνήθιστες επιστολές: αυτή η πρακτική να γράφουν απευθείας στον ηγέτη τους είχε τις ρίζες της στον Τσαρισμό και συνεχίστηκε μετά τη Ρωσική Επανάσταση. Δεν ήταν ακόμη ασυνήθιστο να λαμβάνει επιστολές από εκκεντρικά άτομα του εξωτερικού. Το 1931, για παράδειγμα, ένας ανώνυμος Αιγύπτιος έγραψε στον Στάλιν και τον ρώτησε αν η Σοβιετική Ένωση ενδιαφερόταν για την ανάπτυξη του σχεδίου του για «ακτίνες θανάτου». Παρ’ όλα αυτά, η επιστολή που έλαβε την άνοιξη του 1934 πρέπει να ξεχώριζε καθώς αμφισβητούσε τη στάση της ομοφυλοφιλίας στη Σοβιετική Ένωση. Χωρίς να χάνει χρόνο, ο συγγραφέας ξεκινούσε με ένα ερώτημα-βόμβα: «μπορεί ένας ομοφυλόφιλος να θεωρηθεί άξιος να γίνει μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος;». Ο συγγραφέας της επιστολής, ο Χάρι Γουάιτ, διαμαρτυρόταν για ένα διάταγμα, που είχε ψηφιστεί μόλις ένα μήνα νωρίτερα, το οποίο προέβλεπε την επιβολή ποινών για ομοφυλοφιλικές πράξεις.
Ο Χάρι Γουάιτ ήταν ένας ομοφυλόφιλος άντρας της εργατικής τάξης από το Εδιμβούργο της Σκωτίας. Γεννημένος το 1907, εγκατέλειψε το σχολείο σε ηλικία δεκαέξι ετών για να ακολουθήσει καριέρα στη δημοσιογραφία, μια μάλλον ασυνήθιστη επιλογή για τους νέους της καταγωγής του εκείνη την εποχή. Τρία χρόνια αργότερα, έγινε μάρτυρας της γενικής απεργίας του 1926, η οποία συνέβαλε στην πολιτική ριζοσπαστικοποίησή του. Το 1931 εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Μεγάλης Βρετανίας και πολύ σύντομα του προσφέρθηκε δουλειά στη Moscow Daily News, την κύρια αγγλόφωνη εφημερίδα της πόλης. Μετακόμισε στη Σοβιετική Ένωση και σύναψε σχέση με έναν Ρώσο.
Ο Χάρι Γουάιτ και οι Πολλαπλές Επαναστάσεις
Η εργατική επανάσταση του 1917 ήταν επίσης, εν μέρει, μια σεξουαλική επανάσταση. Την επόμενη δεκαετία σημειώθηκαν ριζικές αλλαγές σε όλους τους τομείς της ζωής, συμπεριλαμβανομένης της τέχνης, της στέγασης, της φιλοσοφίας και της ανθρώπινης σεξουαλικότητας. Όλοι οι νόμοι που καταπίεζαν τις γυναίκες και τις σεξουαλικές μειονότητες καταργήθηκαν από τους κομμουνιστές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ποινικοποιούσαν την άμβλωση και την ομοφυλοφιλία στη Σοβιετική Ένωση. Το θέμα δεν ήταν ιδιαίτερα κεντρικό για τους Μπολσεβίκους, αν και μία από τις σημαντικότερες ηγέτιδές τους, η Αλεξάντρα Κολλοντάι, ήταν πρωτοπόρος των δικαιωμάτων των γυναικών και υπέρμαχος του ελεύθερου έρωτα. Επιπλέον, το ίδιο το Κομμουνιστικό Μανιφέστο ζητούσε την κατάργηση της οικογένειας ως προϊόντος της ταξικής κοινωνίας. Οι Μπολσεβίκοι έκαναν επίσης ορισμένα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση τη δεκαετία του 1920, επιτρέποντας τις εξωσυζυγικές συμβιώσεις και καταργώντας τους νόμους περί κληρονομιάς.
Φυσικά, στην κοινωνία που προέκυψε από τη συντηρητική ρωσική μοναρχία, ούτε οι κομμουνιστές δεν είχαν ομοφωνία σε αυτά τα θέματα: Ο Γουάιτ σημείωσε την αποδοκιμασία της ομοφυλοφιλίας από τον προϊστάμενό του, τον Μιχαήλ Μποροντίν, αν και πρόσθεσε ότι ο Μποροντίν ωστόσο το θεωρούσε προσωπικό θέμα και θεωρούσε τον Γουάιτ καλό κομμουνιστή.
Η επιστολή του Χάρι Γουάιτ, εκτός από μοναδική, αποτελεί επίσης μια εξαιρετικά χρήσιμη ιστορική πηγή. Δείχνει ότι ήταν μορφωμένος και διαβασμένος, αν και η εκπαίδευσή του ήταν κυρίως άτυπη. Εδώ έγκειται ένας από τους κύριους λόγους για την απήχηση του κομμουνισμού σε νέους ανθρώπους της εργατικής τάξης όπως ο ίδιος τη δεκαετία του 1920: σε κοινωνίες με περιορισμένη κοινωνική κινητικότητα και μεγάλη ανισότητα, το εργατικό κίνημα ήταν μία από τις λίγες οδούς για ανθρώπους με εξαιρετικές ικανότητες και ταλέντο, περιορισμένους από τη γέννησή τους, ώστε να χειραφετηθούν, τόσο κοινωνικά όσο και πνευματικά. Παρόλο που το 1934 ήταν κομμουνιστής μόλις δύο χρόνια, ο Χάρι Γουάιτ επιδεικνύει άριστη γνώση της θεωρίας και ικανότητα να διατυπώνει σύνθετα και πειστικά επιχειρήματα. Το δημοσιογραφικό του ταλέντο είναι αδιαμφισβήτητο και το συγγραφικό του ύφος γοητευτικό.
Ένας μαρξιστής υπερασπίζεται την ομοφυλοφιλία
Δεδομένου ότι ο Χάρι Γουάιτ ήταν πολύ παθιασμένος με το θέμα, όχι μόνο έγραψε μια υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων από μαρξιστική σκοπιά, αλλά ανέπτυξε και τα αντίπαλα επιχειρήματα. Ουσιαστικά συνόψισε τις διαφορετικές απόψεις που υπήρχαν στο Μπολσεβίκικο Κόμμα εκείνη την εποχή: μία που θεωρούσε την ομοφυλοφιλία ένδειξη «αστικού εκφυλισμού» και μία άλλη που πίστευε ότι η απελευθέρωση των ομοφυλοφίλων αποτελεί μέρος του αγώνα για την παγκόσμια χειραφέτηση. Φυσικά, ανήκε στο τελευταίο στρατόπεδο και έτσι θεωρούσε ότι «η κατάσταση των ομοφυλόφιλων που είτε είναι εργατικής καταγωγής είτε είναι οι ίδιοι εργάτες είναι ανάλογη με την κατάσταση των γυναικών υπό το καπιταλιστικό καθεστώς και των έγχρωμων φυλών που καταπιέζονται από τον ιμπεριαλισμό». Με άλλα λόγια, σημείωνε την ομοιότητα μεταξύ των διαφορετικών μορφών καταπίεσης και τη συμπληρωματικότητα των αγώνων τους. Σημείωσε επίσης τις ταξικές διακρίσεις μεταξύ των ίδιων των ομοφυλόφιλων, υποστηρίζοντας ότι ήταν πολύ πιο εύκολο για τους εύπορους ομοφυλόφιλους να αποφύγουν τις διώξεις.
Ο Χάρι Γουάιτ άσκησε σφοδρή κριτική στη στάση απέναντι στην ομοφυλοφιλία στον σύγχρονο καπιταλισμό, σαφώς επηρεασμένος από τη δική του εμπειρία ζωής στο Ηνωμένο Βασίλειο. Υποστήριξε ότι οι περιορισμοί στην άμβλωση και την ομοφυλοφιλία υπάρχουν στις καπιταλιστικές κοινωνίες λόγω της δομικής ανάγκης να υπάρχει ένας «εφεδρικός στρατός εργατικού δυναμικού και τροφή για τα κανόνια». Επιπλέον, επισημαίνει την υποκριτική σχέση με την ομοφυλοφιλία μέσα από ένα ανέκδοτο από τη Βρετανία: ο γιος του λόρδου και της λαίδης Άστορ κρίθηκε ένοχος για ομοφυλοφιλία και καταδικάστηκε σε τέσσερις μήνες φυλάκιση. Οι Άστορ χρησιμοποίησαν τον πλούτο και την επιρροή τους για να συγκαλύψουν την ιστορία, αν και δημοσιεύτηκε σε εφημερίδα που ανήκε σε παραγωγούς μπύρας, οι οποίοι προσπαθούσαν να δυσφημίσουν την οικογένεια Άστορ επειδή υποστήριζε την ποτοαπαγόρευση. Ο Χάρι Γουάιτ χρησιμοποίησε αυτή την ιστορία ως παράδειγμα για το πώς η προσποίηση της ηθικής καθοδηγείται απλώς από τα υλικά συμφέροντα.
Ένας ομοφυλόφιλος που αυτοενοχοποιείται;
Ωστόσο, είναι επίσης εξαιρετικά ενδιαφέρον να δούμε ότι ο ίδιος ο Χάρι Γουάιτ δεν ήταν εντελώς απαλλαγμένος από τις προκαταλήψεις της εποχής του. Σε ολόκληρη την επιστολή του, αντιπαραβάλλει την ομοφυλοφιλία με αυτό που αποκαλεί «φυσιολογική» σεξουαλική συμπεριφορά, υπονοώντας ότι οι πράξεις του ίδιου και των ομοφυλόφιλων συντρόφων του ήταν κατά κάποιο τρόπο αφύσικες. Ισχυρίστηκε μάλιστα ότι πήγε και ρώτησε διάφορους ψυχιάτρους αν η ομοφυλοφιλία μπορεί να «θεραπευτεί». Όπως ήταν μάλλον αναμενόμενο, οι προοδευτικοί σοβιετικοί γιατροί της εποχής εκείνης του είπαν ότι δεν είχε τίποτα το κακό. Ωστόσο, ο Γουάιτ αναφέρεται στον Μαρίνους φαν ντερ Λούμπε, έναν Ολλανδό κομμουνιστή που εκτελέστηκε επειδή φέρεται να έβαλε φωτιά στο Ράιχσταγκ, ως προβοκάτορα και «παιδεραστή» – ένας όρος που ιστορικά έχει χρησιμοποιηθεί για να υπονοήσει μια σύνδεση μεταξύ ομοφυλοφιλίας και παιδοφιλίας. Σε γενικές γραμμές, φαίνεται να έχει αποδεχθεί εν μέρει την πρόσφατα εισαχθείσα πεποίθηση ότι υπάρχει πράγματι κάτι «εκφυλισμένο» και «αστικό» σε ορισμένους ομοφυλόφιλους, αλλά το αντιπαραβάλλει με τη φυσική ομοφυλοφιλία, όπως η δική του.
Ο Γουάιτ αισθάνθηκε επίσης την ανάγκη να αποστασιοποιηθεί από τις πεποιθήσεις εκείνων των ομοφυλόφιλων που υποτίθεται ότι είναι πεπεισμένοι για την ανωτερότητά τους έναντι των ετεροφυλόφιλων. Το αν όντως πίστευε σε αυτό το αβάσιμο επιχείρημα ή απλώς ήθελε να αποστασιοποιηθεί από πιθανές κατηγορίες παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα. Ενίοτε, υπαναχωρούσε και επεσήμαινε τις πολλές μεγάλες ιστορικές προσωπικότητες που ήταν ομοφυλόφιλοι, όπως ο Τσαϊκόφσκι, ο Σωκράτης και ο Μιχαήλ Άγγελος. Είναι ενδιαφέρον ότι ο Γουάιτ υποστήριξε επίσης ότι οι ομοφυλόφιλοι έχουν μια ορισμένη κλίση προς τις τέχνες και ότι το κράτος μπορεί να επωφεληθεί και καλλιτεχνικά από την αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας, καθώς πολλά μεγάλα δημιουργικά πρόσωπα στην ιστορία ήταν ομοφυλόφιλοι. Αν και πρόκειται για μια έκφραση θετικής προκατάληψης, εντούτοις πρόκειται για στερεότυπο και δείχνει την ιδιαιτερότητα των πεποιθήσεων που είχαν ακόμη και οι ομοφυλόφιλοι σχετικά με τη σεξουαλικότητά τους. Σίγουρα, το αδιαμφισβήτητο συγγραφικό ταλέντο του ίδιου του Γουάιτ θα μπορούσε επίσης να έχει συμβάλει σε αυτή την (αυτο)αντίληψη για τη στενή σχέση μεταξύ του να είσαι ομοφυλόφιλος και του να είσαι δημιουργικός.
Μέσα στο μυαλό ενός κομμουνιστή
Η επιστολή του Γουάιτ είναι ένα συναρπαστικό δείγμα για την κατανόηση όχι μόνο της ομοφυλοφιλίας στη Σοβιετική Ένωση αλλά και της υποκειμενικότητας ενός ξένου κομμουνιστή που ζούσε στην ΕΣΣΔ. Είχε εσωτερικεύσει πλήρως το μπολσεβίκικο ήθος: σε ολόκληρη την επιστολή του, καταλαβαίνουμε ότι το εισαγωγικό του ερώτημα, «μπορεί ένας ομοφυλόφιλος να θεωρηθεί άξιος να γίνει μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος», δεν είναι απλώς ρητορικό. Τον απασχολούσε ειλικρινά αυτό το θέμα και αφιέρωσε πολύ χρόνο για να διαπιστώσει ότι μπορεί κάποιος να είναι ταυτόχρονα ομοφυλόφιλος και καλός κομμουνιστής.
Ο Γουάιτ αναφέρεται συχνά σε ομιλίες του Στάλιν και ατόμων από τον στενό του κύκλο, όπως ο Λαζάρ Καγκάνοβιτς, για να ενισχύσει το επιχείρημά του. Επιπλέον, ο Γουάιτ εγκρίνει, με τρόπο που φαίνεται πολύ αμφιλεγόμενος από τη σημερινή οπτική γωνία, τις συλλήψεις ομοφυλόφιλων για πολιτικούς λόγους, σε αντίθεση με τους ηθικούς και κοινωνικούς. Με άλλα λόγια, θεωρεί ορισμένες συλλήψεις αποδεκτές επειδή είχε ενημερωθεί από την αστυνομία ότι οι άνθρωποι αυτοί ήταν «ταξικοί εχθροί» και δεν συνελήφθησαν επειδή ήταν ομοφυλόφιλοι. Αυτό που πρέπει να του διέφευγε τότε είναι ότι ο ίδιος ο ορισμός της ομοφυλοφιλίας ως «αστικού εκφυλισμού» πρέπει να καθιστούσε τους ομοφυλόφιλους εξ ορισμού «ταξικούς εχθρούς».
Δυστυχώς για τον Γουάιτ, σύντομα επρόκειτο να διαπιστώσει αυτή την πραγματικότητα. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1930, ο Στάλιν είχε καταφέρει να καθιερωθεί ως ο ανώτατος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης και άρχισε να διαμορφώνει τη χώρα σύμφωνα με τις προτιμήσεις του. Οι εσωτερικές συζητήσεις εξακολουθούσαν να διεξάγονται για ένα διάστημα, αλλά περιορίζονταν όλο και περισσότερο στον Στάλιν και τον στενό του κύκλο. Ως μια ομάδα που αποτελούνταν κυρίως από άξεστους, κοινωνικά συντηρητικούς μπολσεβίκους που πέρασαν περισσότερο χρόνο πριν από το 1917 στη σιβηρική εξορία παρά στο εξωτερικό, δεν είχαν καμία συμπάθεια για την ομοφυλοφιλία στη Σοβιετική Ένωση. Η απαγόρευση που εισήγαγαν το 1934 θα παρέμενε σε ισχύ μέχρι το 1993, όταν ο Μπόρις Γέλτσιν νομιμοποίησε και πάλι την ομοφυλοφιλία στη Ρωσία.
Ο Στάλιν όντως διάβασε την επιστολή του Γουάιτ, ή τουλάχιστον μια περίληψή της που ετοίμασαν οι βοηθοί του. Λακωνικά, ο Στάλιν σχολίασε: «Ένας ηλίθιος και εκφυλισμένος». Η επιστολή στάλθηκε στο προσωπικό του αρχείο και οι ανησυχίες του Γουάιτ παρέμειναν αναπάντητες.
Από την Επαναστατική Αριστερά στις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες... και πίσω
Ή μάλλον, δεν αντιμετωπίστηκαν με τον τρόπο που ήλπιζε ο Γουάιτ. Λίγο αργότερα, ο διάσημος σοβιετικός συγγραφέας Μαξίμ Γκόρκι έγραψε ένα άρθρο στην Πράβντα, την εφημερίδα του κόμματος, υπερασπιζόμενος τον νέο νόμο. Το άρθρο αυτό επικοινωνούσε άμεσα με την (αδημοσίευτη) επιστολή του Γουάιτ, προσφέροντας δήθεν μαρξιστικά επιχειρήματα υπέρ της ποινικοποίησης της ομοφυλοφιλίας. Λίγο αργότερα, ο απογοητευμένος Χάρι Γουάιτ εγκατέλειψε τη Σοβιετική Ένωση και διαγράφηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα το 1935. Παρ’ όλα αυτά, οι πολιτικές του συμπάθειες παρέμεναν πάντα με την Αριστερά.
Όταν ξέσπασε ο ισπανικός εμφύλιος πόλεμος το 1936, υποστήριξε τις αντιφασιστικές δυνάμεις δουλεύοντας στην Ισπανική Επιτροπή Ιατρικής Βοήθειας και στη συνέχεια μετακόμισε στο Μαρόκο για να εργαστεί στο Reuters. Βρισκόταν υπό την παρακολούθηση της βρετανικής μυστικής αστυνομίας τουλάχιστον από το 1931 και ως εκ τούτου δεν μπορούσε να ταξιδέψει. Φαίνεται ότι του επετράπη να πάει στο Μαρόκο μόνο επειδή είχε συμφωνήσει να εμπλακεί στην κατασκοπεία των Ιταλών και Γερμανών πολιτών εκεί, οι οποίοι ήταν ύποπτοι ως φασίστες.
Η περιπετειώδης ζωή του Γουάιτ συνεχίστηκε με τη θητεία του στο Βρετανικό Ναυτικό κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αρχικά του αρνήθηκαν τη χορήγηση βίζας οι σοβιετικές αρχές, κατάφερε να περάσει στην ΕΣΣΔ ως Βρετανός στρατιώτης, εργαζόμενος ως προγραμματιστής στις νηοπομπές της Αρκτικής. Μετά τον πόλεμο, παρέμεινε υπό παρακολούθηση από τη βρετανική μυστική αστυνομία. Παρά την προηγούμενη διαγραφή του από το κόμμα, φαίνεται ότι εργάστηκε για κομμουνιστικές εφημερίδες μετά το 1945, καθώς και για διάφορες εκδόσεις της αντισταλινικής αριστεράς. Οι αξιωματικοί της MI5 που τον παρακολουθούσαν σημείωσαν την κλίση του στον αλκοολισμό, καθώς και την υποστήριξή του στη Γιουγκοσλαβία του Τίτο μετά τη ρήξη της με τον Στάλιν το 1948.
Το 1950, ο Γουάιτ μετακόμισε στην Τουρκία, και πάλι ως ανταποκριτής του Reuters. Κατά ειρωνικό τρόπο, ως ομοφυλόφιλος, του ήταν πολύ πιο εύκολο να ζήσει κάτω από διάφορες δικτατορίες παρά κάτω από τη βρετανική μοναρχία, ίσως επειδή, ως ξένος και βρετανός πολίτης, ήταν σχετικά αδιάφορος και ακίνδυνος για τις περισσότερες τοπικές αρχές. Ωστόσο, δεν φαίνεται να ξεπέρασε ποτέ το γεγονός ότι το εργατικό κράτος στο οποίο κάποτε πίστευε δεν θα δεχόταν πλέον την ομοφυλοφιλία. Θα περάσει την τελευταία δεκαετία της ζωής του στην Άγκυρα και την Ισταμπούλ, εργαζόμενος σε διάφορες εφημερίδες. Συνδέθηκε με έναν ντόπιο Τούρκο και έμεινε μαζί του μέχρι το θάνατό του.
Ο Γουάιτ πέθανε ξαφνικά σε μια δεξίωση στην Ισταμπούλ το 1960, σε ηλικία μόλις 53 ετών. Κηδεύτηκε στο προτεσταντικό νεκροταφείο της πόλης και άφησε ολόκληρη την περιουσία του στον άνδρα με τον οποίο πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Όπως αρμόζει σε έναν επαναστάτη και τυχοδιώκτη σαν κι αυτόν, ολόκληρη η «περιουσία» του Γουάιτ ανερχόταν σε μία βρετανική λίρα.
Μετάφραση: elaliberta.gr
Stefan Guzvica, “What Happened When a Gay Communist Wrote to Stalin”, The Collector, 5 Μαΐου 2022, https://www.thecollector.com/harry-whyte-gay-communist-writes-to-stalin-soviet-union/.
Harry Whyte
Μπορεί ένας ομοφυλόφιλος να είναι μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος;[1]
Χάρι Γουάιτ
Μόσχα, ΕΣΣΔ
Μάιος 1934
Προς τον Σύντροφο ΣΤΑΛΙΝ,
Το περιεχόμενο της έκκλησής μου έχει εν συντομία ως εξής. Ο συγγραφέας αυτής της επιστολής, μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Μεγάλης Βρετανίας, ζητάει μια θεωρητική θεμελίωση του διατάγματος της 7ης Μαρτίου της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΣΣΔ σχετικά με [τον νόμο] της ποινικοποίησης του σοδομισμού.[2] Επειδή προσπαθεί να προσεγγίσει το ζήτημα αυτό από μαρξιστική σκοπιά, ο συγγραφέας αυτής της επιστολής πιστεύει ότι το διάταγμα έρχεται σε αντίθεση τόσο με τα ίδια τα γεγονότα της ζωής όσο και με τις αρχές του μαρξισμού-λενινισμού.
Ακολουθεί μια περίληψη των στοιχείων που αναλύονται λεπτομερώς στη συνημμένη επιστολή:
1. Συνολικά, η κατάσταση των ομοφυλόφιλων στον καπιταλισμό είναι ανάλογη με την κατάσταση των γυναικών, των έγχρωμων φυλών, των εθνικών μειονοτήτων και άλλων ομάδων που καταπιέζονται για τον ένα ή τον άλλο λόγο,
2. Η στάση της αστικής κοινωνίας απέναντι στην ομοφυλοφιλία βασίζεται στην αντίφαση μεταξύ:
Α. της ανάγκης του καπιταλισμού για «τροφή για κανόνια» και ενός εφεδρικού στρατού εργατικού δυναμικού (που οδηγεί σε κατασταλτικούς νόμους κατά της ομοφυλοφιλίας, η οποία θεωρείται απειλή για τα ποσοστά γεννήσεων),
Β. της συνεχώς αυξανόμενης φτώχειας των μαζών στον καπιταλισμό (που οδηγεί στην κατάρρευση της οικογένειας της εργατικής τάξης και στην αύξηση της ομοφυλοφιλίας).
3. Αυτή η αντίφαση μπορεί να επιλυθεί μόνο σε μια κοινωνία όπου η εξάλειψη της ανεργίας και η συνεχής αύξηση της υλικής ευημερίας των εργαζομένων ευνοεί συνθήκες στις οποίες άνθρωποι που είναι φυσιολογικοί από σεξουαλική άποψη μπορούν να συνάψουν γάμο.
4. Η επιστήμη επιβεβαιώνει ότι ένα ασήμαντο ποσοστό του πληθυσμού πάσχει από συνταγματική ομοφυλοφιλία.
5. Η ύπαρξη αυτής της ασήμαντης μειονότητας δεν αποτελεί απειλή για μια κοινωνία υπό τη δικτατορία του προλεταριάτου.
6. Ο νέος νόμος για την ομοφυλοφιλία έχει προκαλέσει τις πιο διαφορετικές και αντιφατικές ερμηνείες.
7. Ο νόμος της 7ης Μαρτίου έρχεται σε ριζική αντίθεση με τη βασική αρχή του προηγούμενου νόμου για το ζήτημα αυτό.
8. Ο νόμος της 7ης Μαρτίου ουσιαστικά απαιτεί «ισοπέδωση» στο πεδίο της σεξουαλικής ζωής.
9. Ο νόμος της 7ης Μαρτίου είναι παράλογος και άδικος από τη σκοπιά της επιστήμης, η οποία έχει αποδείξει την ύπαρξη ομοφυλόφιλων από τη φύση τους και δεν έχει στη διάθεσή της κανένα μέσο για να αλλάξει τη σεξουαλική φύση των ομοφυλόφιλων.
Αγαπητέ σύντροφε Στάλιν:
Αν και είμαι ένας ξένος κομμουνιστής που δεν έχει ακόμη προαχθεί στο ΠΕΚΚ(μπ)[3], εντούτοις νομίζω ότι δεν θα φανεί αφύσικο σε εσάς, τον ηγέτη του παγκόσμιου προλεταριάτου, να απευθυνθώ σε εσάς με την παράκληση να ρίξετε φως σε ένα ζήτημα που, όπως μου φαίνεται, έχει τεράστια σημασία για ένα μεγάλο αριθμό κομμουνιστών στην ΕΣΣΔ καθώς και σε άλλες χώρες.
Το ερώτημα έχει ως εξής: μπορεί ένας ομοφυλόφιλος να θεωρηθεί άξιος να γίνει μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος;
Ο πρόσφατα εκδοθείς νόμος περί ποινικοποίησης του σοδομισμού, ο οποίος επικυρώθηκε από την Κεντρική Εκτελεστική Επιτροπή της ΕΣΣΔ στις 7 Μαρτίου του τρέχοντος έτους, προφανώς σημαίνει ότι οι ομοφυλόφιλοι δεν μπορούν να αναγνωριστούν ως άξιοι του τίτλου του Σοβιετικού πολίτη. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να θεωρούνται ακόμη λιγότερο άξιοι να είναι μέλη του ΠΕΚΚ(μπ).
Καθώς έχω προσωπικό ενδιαφέρον γι’ αυτό το ζήτημα στο βαθμό που είμαι ο ίδιος ομοφυλόφιλος, απευθύνθηκα γι’ αυτό το ζήτημα σε αρκετούς συντρόφους από την OGPU και το Λαϊκό Κομισιριάτο Δικαιοσύνης, σε ψυχιάτρους και στον σύντροφο Μποροντίν, τον αρχισυντάκτη της εφημερίδας όπου εργάζομαι[4].
Το μόνο που κατάφερα να αποσπάσω από αυτούς ήταν μια σειρά από αντιφατικές απόψεις που δείχνουν ότι μεταξύ αυτών των συντρόφων δεν υπάρχει σαφής θεωρητική κατανόηση του τι θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για την ψήφιση του συγκεκριμένου νόμου. Ο πρώτος ψυχίατρος από τον οποίο ζήτησα βοήθεια για το ζήτημα αυτό με διαβεβαίωσε δύο φορές (αφού το επαλήθευσε με το Λαϊκό Κομισαριάτο Δικαιοσύνης) ότι αν είναι έντιμοι πολίτες ή καλοί κομμουνιστές, οι ασθενείς του μπορούν να ρυθμίζουν την προσωπική τους ζωή όπως αυτοί θεωρούν σωστό. Ο σύντροφος Μποροντίν, ο οποίος δήλωσε ότι προσωπικά έχει αρνητική άποψη για την ομοφυλοφιλία, δήλωσε ταυτόχρονα ότι με θεωρεί αρκετά καλό κομμουνιστή, ότι μπορεί να με εμπιστευτεί κανείς και ότι μπορώ να διευθετήσω την προσωπική μου ζωή όπως θέλω. Λίγο νωρίτερα, όταν οι συλλήψεις των ομοφυλόφιλων μόλις είχαν αρχίσει, ο σύντροφος Μποροντίν δεν ήταν καθόλου διατεθειμένος να με δει ως πιθανό εγκληματία∙ δεν με θεωρούσε κακό κομμουνιστή, και αυτό επιβεβαιώθηκε από το γεγονός ότι με προήγαγε στη δουλειά του διορίζοντάς με επικεφαλής της σύνταξης, που είναι η υψηλότερη εποπτική θέση με εξαίρεση τα μέλη της συντακτικής επιτροπής. Λίγο αργότερα, όταν προϋπήρχε η έκδοση του νόμου της 17ης Δεκεμβρίου, αλλά πριν από το διάταγμα της 7ης Μαρτίου, επικοινώνησα με την OGPU σε σχέση με τη σύλληψη ενός συγκεκριμένου προσώπου με το οποίο είχα ομοφυλοφιλικές σχέσεις. Εκεί μου είπαν ότι δεν υπήρχε τίποτα που να με ενοχοποιούσε.
Όλες αυτές οι δηλώσεις δημιούργησαν την εντύπωση ότι τα σοβιετικά όργανα της δικαιοσύνης δεν διώκουν την ομοφυλοφιλία ως τέτοια, αλλά μόνο ορισμένους κοινωνικά επικίνδυνους ομοφυλόφιλους. Αν αυτό ισχύει πραγματικά, τότε υπάρχει ανάγκη για τον γενικό νόμο;
Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, μετά τη δημοσίευση του νόμου στις 7 Μαρτίου, είχα μια συζήτηση στην OGPU στην οποία μου είπαν ότι ο νόμος θα εφαρμοζόταν αυστηρά σε κάθε περίπτωση ομοφυλοφιλίας που θα έβγαινε στο φως.
Σε σχέση με την έλλειψη σαφήνειας που υπάρχει σε αυτό το θέμα, απευθύνομαι σε εσάς με την ελπίδα ότι θα βρείτε το χρόνο να μου δώσετε μια απάντηση.
Επιτρέψτε μου να σας εξηγήσω αυτό το ερώτημα όπως το αντιλαμβάνομαι.
Πρώτα απ’ όλα, θα ήθελα να επισημάνω ότι θεωρώ την κατάσταση των ομοφυλόφιλων που είτε προέρχονται από την εργατική τάξη είτε είναι οι ίδιοι εργάτες ανάλογη με την κατάσταση των γυναικών υπό το καπιταλιστικό καθεστώς και των έγχρωμων φυλών που καταπιέζονται από τον ιμπεριαλισμό. Η κατάσταση αυτή είναι επίσης παρόμοια από πολλές απόψεις με την κατάσταση των Εβραίων υπό τη δικτατορία του Χίτλερ και γενικά δεν είναι δύσκολο να δούμε σε αυτήν μια αναλογία με την κατάσταση οποιουδήποτε κοινωνικού στρώματος που υφίσταται εκμετάλλευση και διώξεις υπό καπιταλιστική κυριαρχία.
Όταν αναλύουμε τη φύση της δίωξης των ομοφυλόφιλων, θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι υπάρχουν δύο τύποι ομοφυλόφιλων: πρώτον, αυτοί που είναι έτσι όπως είναι από τη γέννησή τους (επιπλέον, αν οι επιστήμονες διαφωνούν σχετικά με τους ακριβείς λόγους γι’ αυτό, ωστόσο δεν υπάρχει διαφωνία ότι υπάρχουν ορισμένοι βαθιά ριζωμένοι λόγοι)∙ δεύτερον, υπάρχουν οι ομοφυλόφιλοι που είχαν μια φυσιολογική σεξουαλική ζωή αλλά αργότερα έγιναν ομοφυλόφιλοι, άλλοτε από φαυλότητα, άλλοτε από οικονομικές σκοπιμότητες.
Όσον αφορά τον δεύτερο τύπο, το ερώτημα απαντάται σχετικά απλά. Οι άνθρωποι που γίνονται ομοφυλόφιλοι λόγω της διαφθοράς τους ανήκουν συνήθως στην αστική τάξη, ορισμένα μέλη της οποίας υιοθετούν αυτόν τον τρόπο ζωής αφού πρώτα χορτάσουν όλες τις μορφές ηδονής και διαστροφής που είναι διαθέσιμες στις σεξουαλικές σχέσεις με τις γυναίκες. Μεταξύ εκείνων που υιοθετούν αυτόν τον τρόπο ζωής από οικονομικές σκοπιμότητες, βρίσκουμε μέλη της μικροαστικής τάξης, του λούμπεν προλεταριάτου και (όσο παράξενο κι αν φαίνεται) του προλεταριάτου. Ως αποτέλεσμα της υλικής ανάγκης, η οποία επιδεινώνεται ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης, οι άνθρωποι αυτοί αναγκάζονται προσωρινά να στραφούν σε αυτή τη μέθοδο ικανοποίησης των σεξουαλικών τους ορμών, εφόσον η απουσία μέσων τους στερεί τη δυνατότητα να παντρευτούν ή τουλάχιστον να ζητήσουν τις υπηρεσίες ιερόδουλων. Υπάρχουν επίσης και εκείνοι που γίνονται ομοφυλόφιλοι όχι για να ικανοποιήσουν τις ορμές τους, αλλά για να κερδίσουν τα προς το ζην μέσω της πορνείας (το φαινόμενο αυτό έχει διαδοθεί ιδιαίτερα στη σύγχρονη Γερμανία).
Όμως η επιστήμη έχει αποδείξει την ύπαρξη ομοφυλόφιλων από τη φύση τους. Η έρευνα έχει δείξει ότι ομοφυλόφιλοι αυτού του τύπου υπάρχουν σε περίπου ίσες αναλογίες σε όλες τις κοινωνικές τάξεις. Μπορούμε επίσης να θεωρήσουμε ως αποδεδειγμένο γεγονός ότι, με μικρές αποκλίσεις, οι ομοφυλόφιλοι στο σύνολό τους αποτελούν περίπου το δύο τοις εκατό του πληθυσμού. Αν δεχτούμε αυτή την αναλογία, τότε προκύπτει ότι υπάρχουν περίπου δύο εκατομμύρια ομοφυλόφιλοι στην ΕΣΣΔ. Για να μην αναφέρουμε το γεγονός ότι ανάμεσα σε αυτούς τους ανθρώπους υπάρχουν αναμφίβολα και εκείνοι που βοηθούν στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού, είναι αλήθεια δυνατόν, όπως απαιτεί ο νόμος της 7ης Μαρτίου, ένας τόσο μεγάλος αριθμός ανθρώπων να υποβληθεί σε φυλάκιση;
Ακριβώς όπως οι γυναίκες της αστικής τάξης υποφέρουν σε σημαντικά μικρότερο βαθμό από τις αδικίες του καπιταλιστικού καθεστώτος (φυσικά θυμάστε τι είπε ο Λένιν σχετικά με αυτό), έτσι και οι εκ γενετής ομοφυλόφιλοι της κυρίαρχης τάξης υποφέρουν πολύ λιγότερο από τις διώξεις απ’ ό,τι οι ομοφυλόφιλοι από το περιβάλλον της εργατικής τάξης. Πρέπει να πούμε ότι ακόμα και μέσα στην ΕΣΣΔ υπάρχουν συνθήκες που περιπλέκουν την καθημερινή ζωή των ομοφυλόφιλων και συχνά τους φέρνουν σε δύσκολη θέση. (Έχω κατά νου τη δυσκολία εύρεσης συντρόφου για τη σεξουαλική πράξη, στο βαθμό που οι ομοφυλόφιλοι αποτελούν μειοψηφία του πληθυσμού, μια μειοψηφία που αναγκάζεται να αποκρύπτει τις πραγματικές της τάσεις στον ένα ή στον άλλο βαθμό).
Ποια είναι η στάση της αστικής κοινωνίας απέναντι στους ομοφυλόφιλους; Ακόμη και αν λάβουμε υπόψη τις διαφορές που υπάρχουν σε αυτό το θέμα στη νομοθεσία των διαφόρων χωρών, μπορούμε να μιλήσουμε για μια ειδικά αστική στάση απέναντι σε αυτό το ζήτημα; Ναι, μπορούμε. Ανεξάρτητα από αυτούς τους νόμους, ο καπιταλισμός είναι ενάντια στην ομοφυλοφιλία λόγω ολόκληρης της ταξικής του διάστασης. Αυτή η διάσταση μπορεί να παρατηρηθεί σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας, αλλά εκδηλώνεται με ιδιαίτερη δύναμη τώρα, κατά την περίοδο της γενικής κρίσης του καπιταλισμού.
Ο καπιταλισμός, ο οποίος χρειάζεται έναν τεράστιο εφεδρικό στρατό εργατικού δυναμικού και κρέας για τα κανόνια προκειμένου να αναπτυχθεί, θεωρεί την ομοφυλοφιλία ως παράγοντα που απειλεί να μειώσει τα ποσοστά γεννήσεων (όπως γνωρίζουμε, στις καπιταλιστικές χώρες υπάρχουν νόμοι που τιμωρούν τις αμβλώσεις και άλλες μεθόδους αντισύλληψης).
Φυσικά, η στάση της αστικής τάξης στο ζήτημα της ομοφυλοφιλίας είναι τυπική υποκρισία. Οι αυστηροί νόμοι είναι η αιτία λίγων ενοχλήσεων για τον αστό ομοφυλόφιλο. Όποιος είναι έστω και λίγο εξοικειωμένος με την εσωτερική ιστορία της καπιταλιστικής τάξης γνωρίζει τα σκάνδαλα που προκύπτουν περιοδικά στο θέμα αυτό∙ επιπλέον, τα μέλη της κυρίαρχης τάξης που εμπλέκονται σε αυτές τις υποθέσεις υποφέρουν σε ασήμαντο βαθμό. Μπορώ να αναφέρω ένα ελάχιστα γνωστό γεγονός στο πλαίσιο αυτό. Πριν από αρκετά χρόνια, ένας από τους γιους του λόρδου και της λαίδης Άστορ καταδικάστηκε για ομοφυλοφιλία. Ο αγγλικός και ο αμερικανικός Τύπος παρέλειψε να αναφέρει το γεγονός αυτό, με εξαίρεση την εφημερίδα Morning Advertiser. Η εφημερίδα αυτή ανήκει σε παραγωγούς μπύρας και ήταν προς το συμφέρον της να εκθέσει τον Λόρδο και τη Λαίδη Άστορ, οι οποίοι είχαν αγωνιστεί για την καθιέρωση της ποτοαπαγόρευσης. Έτσι, το γεγονός [της καταδίκης του Άστορ] έγινε γνωστό χάρη στις αντιφάσεις εντός της κυρίαρχης τάξης.
Χάρη στον πλούτο της, η αστική τάξη μπορεί να αποφύγει τη νομική τιμωρία που πλήττει με όλη της την αυστηρότητα τους ομοφυλόφιλους εργάτες, με εξαίρεση τις περιπτώσεις εκείνες που οι τελευταίοι έχουν εκπορνευτεί από μέλη της κυρίαρχης τάξης.
Έχω ήδη αναφέρει ότι ο καπιταλισμός, ο οποίος έχει ανάγκη από κρέας για τα κανόνια και από έναν εφεδρικό στρατό εργατών, επιχειρεί να καταπολεμήσει την ομοφυλοφιλία. Ταυτόχρονα όμως, επιδεινώνοντας τις συνθήκες διαβίωσης των εργατών, ο καπιταλισμός παράγει τις αντικειμενικές συνθήκες για την αύξηση του αριθμού των ομοφυλόφιλων που υιοθετούν αυτόν τον τρόπο ζωής λόγω υλικής ανάγκης.
Αυτή η αντίφαση αντικατοπτρίζεται στο γεγονός ότι ο φασισμός, ο οποίος χρησιμοποίησε τον παιδεραστή [Μαρίνους] φαν ντερ Λούμπε[5] ως όπλο στην προβοκάτσια του, την ίδια στιγμή κατέστειλε βάναυσα το κίνημα «απελευθέρωσης» των ομοφυλόφιλων της φιλελεύθερης ιντελιγκέντσιας με επικεφαλής τον δρα Μάγκνους Χίρσφελντ[6] (βλ. το Καφέ Βιβλίο, το οποίο αναφέρει την υπόθεση Χίρσφελντ ως παράδειγμα της αντι-πολιτιστικής βαρβαρότητας των φασιστών)[7].
Μια άλλη αντανάκλαση αυτής της αντίφασης είναι η μορφή του Αντρέ Ζιντ, Γάλλου ομοφυλόφιλου συγγραφέα, ηγέτη του αντιφασιστικού κινήματος και ένθερμου φίλου της ΕΣΣΔ. Το πλατύ κοινό στη Γαλλία γνωρίζει για την ομοφυλοφιλία του Ζιντ, καθώς έχει γράψει γι’ αυτήν ανοιχτά στα βιβλία του. Και παρ’ όλα αυτά, το κύρος του στις μάζες ως συνοδοιπόρου του κομμουνιστικού κόμματος στη Γαλλία δεν έχει κλονιστεί. Το γεγονός ότι ο Ζιντ προσχώρησε στο επαναστατικό κίνημα δεν εμπόδισε την ανάπτυξή του ή την υποστήριξη των μαζών προς την ηγεσία του κομμουνιστικού κόμματος. Κατά την άποψή μου, αυτό δείχνει ότι οι μάζες δεν είναι μισαλλόδοξες απέναντι στους ομοφυλόφιλους.
Υμνώντας την «καθαρότητα της φυλής» και τις οικογενειακές αξίες, ο φασισμός έχει υιοθετήσει μια ακόμη πιο σκληρή στάση απέναντι στην ομοφυλοφιλία απ’ ό,τι η προ Χίτλερ κυβέρνηση. Ωστόσο, επειδή ο φασισμός καταστρέφει την οικογένεια της εργατικής τάξης και προωθεί την εξαθλίωση των μαζών, ουσιαστικά ενθαρρύνει την ανάπτυξη του δεύτερου τύπου ομοφυλοφιλίας που περιέγραψα – δηλαδή [της ομοφυλοφιλίας] από ανάγκη.
Η μόνη λύση σε αυτή την αντίφαση είναι ο επαναστατικός μετασχηματισμός της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων και η δημιουργία μιας κοινωνίας στην οποία η απουσία ανεργίας, η αυξανόμενη ευημερία των μαζών και η εξάλειψη της οικογένειας ως οικονομικής μονάδας εξασφαλίζουν τις συνθήκες στις οποίες κανείς δεν θα αναγκάζεται να στραφεί στην παιδεραστία από ανάγκη. Όσον αφορά τους λεγόμενους ομοφυλόφιλους εκ γενετής, ως ασήμαντο ποσοστό του πληθυσμού είναι ανίκανοι να απειλήσουν το ποσοστό γεννήσεων στο σοσιαλιστικό κράτος.
«Τα συνολικά αποτελέσματα στην αύξηση της υλικής ευημερίας έχουν οδηγήσει στο γεγονός ότι, ενώ στις καπιταλιστικές χώρες τα ποσοστά θνησιμότητας αυξήθηκαν μαζί με τη φτώχεια, στην ΕΣΣΔ η θνησιμότητα μειώθηκε και τα ποσοστά γεννήσεων αυξήθηκαν. Σε σύγκριση με τα προπολεμικά χρόνια, ο πληθυσμός στην ΕΣΣΔ αυξήθηκε κατά ένα τρίτο, ενώ στην καπιταλιστική Ευρώπη μειώθηκε κατά δέκα τοις εκατό. Σήμερα η χώρα μας με πληθυσμό 165 εκατομμυρίων παρουσιάζει την ίδια πληθυσμιακή αύξηση με την καπιταλιστική Ευρώπη με πληθυσμό 360 εκατομμυρίων. Όπως μπορείτε να δείτε, και σε αυτό το θέμα οι ρυθμοί εδώ [στη Σοβιετική Ένωση] είναι ξέφρενοι (γέλια)». (Αναφορά του συντρόφου Καγκάνοβιτς για τις εργασίες της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΕΚΚ(μπ) στη συνδιάσκεψη της οργάνωσης της Μόσχας – τα πλάγια γράμματα είναι του συντρόφου Καγκάνοβιτς).
Παρά τους ασυνήθιστα αυστηρούς νόμους για το γάμο που υπάρχουν στις καπιταλιστικές χώρες, η διαστροφή στο πεδίο της κανονικής σεξουαλικής ζωής είναι σημαντικά πιο διαδεδομένη στις καπιταλιστικές χώρες από ό,τι στην ΕΣΣΔ, όπου οι νόμοι για το γάμο είναι οι πιο ελεύθεροι και πιο ορθολογικοί από ό,τι στον υπόλοιπο κόσμο. Είναι αλήθεια, γνωρίζουμε ότι στα πρώτα χρόνια της Επανάστασης ορισμένοι άνθρωποι προσπάθησαν να καταχραστούν την ελευθερία που παρείχαν οι σοβιετικοί νόμοι για το γάμο. Ωστόσο, οι καταχρήσεις αυτές σταμάτησαν όχι με κατασταλτικά μέτρα, αλλά με ευρεία πολιτική εκπαίδευση και πολιτιστική εργασία, καθώς και με την εξέλιξη της οικονομίας προς το σοσιαλισμό. Φαντάζομαι ότι όσον αφορά την ομοφυλοφιλία (του δεύτερου τύπου) μια παρόμοια πολιτική θα αποδεικνυόταν η πιο καρποφόρα.
Πάντα πίστευα ότι ήταν λάθος να προωθηθεί το ξεχωριστό σύνθημα της χειραφέτησης των ομοφυλόφιλων της εργατικής τάξης από τις συνθήκες καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Πιστεύω ότι αυτή η χειραφέτηση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον γενικό αγώνα για τη χειραφέτηση όλης της ανθρωπότητας από την καταπίεση της εκμετάλλευσης της ατομικής ιδιοκτησίας.
Δεν είχα καμία πρόθεση να το μετατρέψω σε πρόβλημα, να θέσω αυτό το ερώτημα θεωρητικά και να ζητήσω από το Κόμμα μια οριστική γνώμη για το ζήτημα αυτό. Ωστόσο, επί του παρόντος, η ίδια η πραγματικότητα με ανάγκασε να θέσω αυτό το ερώτημα και θεωρώ ότι είναι απαραίτητο να επιτευχθεί γενική σαφήνεια σε αυτό το ζήτημα.
Ο σύντροφος Μποροντίν μου επισήμανε ότι το γεγονός ότι είμαι ομοφυλόφιλος δεν μειώνει σε καμία περίπτωση την αξία μου ως επαναστάτη. Έδειξε μεγάλη εμπιστοσύνη στο πρόσωπό μου διορίζοντάς με επικεφαλής της σύνταξης. Τότε δεν με αντιμετώπισε ως κάποιον που θα μπορούσε να γίνει ή ήταν καταδικασμένος εγκληματίας. Ομοίως, έδειξε ότι η προσωπική μου ζωή δεν ήταν κάτι που θα μπορούσε να βλάψει έστω και στον παραμικρό βαθμό την ιδιότητά μου ως μέλους του Κόμματος και εργαζόμενου στη σύνταξη.
Όταν του έθεσα το ζήτημα των συλλήψεων, με διαβεβαίωσε για άλλη μια φορά (και η OGPU μέσω αυτού) ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση οι λόγοι [για τις συλλήψεις] ήταν πολιτικοί στη φύση τους, και σε καμία περίπτωση κοινωνικοί ή ηθικοί, παρόλο που η τροποποίηση του νόμου της 17ης Δεκεμβρίου υπήρχε ήδη τότε. Αφού απηύθυνα το αντίστοιχο αίτημα στην OGPU, μου είπαν: «Δεν υπάρχει τίποτα ενοχοποιητικό εναντίον σας». Όταν έμαθα για την παραλλαγή του νόμου της 17ης Δεκεμβρίου, έλαβα απαντήσεις παρόμοιου είδους από αρκετούς ανθρώπους. Είναι αλήθεια ότι ο σύντροφος Ντέγκοτ από το Λαϊκό Επιτελείο Δικαιοσύνης είπε ότι η αιτία του νόμου ήταν ότι η ομοφυλοφιλία ήταν μια μορφή αστικού εκφυλισμού.
Ο ειδικός ψυχίατρος με τον οποίο μίλησα για το θέμα αυτό αρνήθηκε να πιστέψει στην ύπαρξη ενός τέτοιου νόμου μέχρι που του έδειξα ένα αντίγραφό του.
Παρά την ύπαρξη ορισμένων εσφαλμένων ερμηνειών εκ μέρους ορισμένων συντρόφων, είναι απολύτως προφανές ότι κατά την περίοδο που προηγήθηκε της δημοσίευσης του νόμου, η κοινή γνώμη για το ζήτημα αυτό δεν ήταν καθόλου εχθρική προς τους ομοφυλόφιλους. Και αυτό δεν με εξέπληξε καθόλου.
Δέχθηκα τις συλλήψεις ομοφυλόφιλων ως ένα απολύτως φυσικό φαινόμενο, εφόσον η αφορμή [για τις συλλήψεις] ήταν λόγοι πολιτικής φύσης. Όπως έχω ήδη αναφέρει, όλα αυτά ήταν απολύτως σύμφωνα με τη δική μου ανάλυση του ζητήματος (όπως αναφέρθηκε παραπάνω), και με τον ίδιο ακριβώς τρόπο δεν ερχόταν σε αντίθεση με την επίσημα εκφρασμένη άποψη του σοβιετικού κοινού. Ο σύντροφος Μποροντίν μου επισήμανε ότι δεν θα έπρεπε να δώσω μεγάλη σημασία στο άρθρο για την ομοφυλοφιλία στη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια, επειδή (είπε) ο συγγραφέας του ήταν ο ίδιος ομοφυλόφιλος και το άρθρο δημοσιεύτηκε σε μια περίοδο κατά την οποία δεν είχαν ακόμη αποκαλυφθεί πολλές παρεκκλίσεις. Δεν νομίζω ότι πρέπει να μην εμπιστευόμαστε μια ιστορία του Κομμουνιστικού Κόμματος αν την έγραψε ένας κομμουνιστής. Αν όντως ένας ομοφυλόφιλος έγραψε αυτό το άρθρο, τότε το μόνο που απαιτούνταν από αυτόν ήταν μια αντικειμενική και επιστημονική προσέγγιση της ομοφυλοφιλίας. Δεύτερον, γνωρίζω αρκετά για την αποτελεσματικότητα του σοβιετικού πολιτικού ελέγχου του Τύπου, ώστε να μην μπορώ να παραδεχτώ την πιθανότητα ένα άρθρο με σοβαρές αποκλίσεις να μπορούσε να τυπωθεί σε μια έκδοση όπως η Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια. Αν αυτό είναι δυνατό όταν πρόκειται για μεμονωμένα άρθρα σε κάποιο ασήμαντο περιοδικό ή εφημερίδα, τότε δεν είναι δυνατό στη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια. Εν πάση περιπτώσει, θεώρησα ότι είναι δυνατόν να έχουμε πλήρη εμπιστοσύνη σε μια έκδοση της οποίας στους συντάκτες περιλαμβάνονται άνθρωποι όπως ο Μολότοφ, ο Κουιμπίσσεφ και ο Ποκρόφσκι (ή ακόμη και ο Μπουχάριν, αν και αξίζει λιγότερη εμπιστοσύνη).
Ωστόσο, από την άποψη που υπερασπίζομαι, το άρθρο στη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια δεν είχε μεγάλη σημασία. Η στάση της σοβιετικής κοινής γνώμης σε αυτό το ζήτημα εκφράστηκε με επαρκή σαφήνεια στη νομοθεσία που υπήρχε μέχρι την υιοθέτηση του νόμου της 7ης Μαρτίου. Αν ο νόμος δεν είχε πει τίποτα για το ζήτημα αυτό, τότε ίσως να υπήρχαν αμφιβολίες νωρίτερα. Όμως ο νόμος στην πραγματικότητα διατύπωσε μια άποψη για το ζήτημα αυτό: υπερασπιζόταν τα συμφέροντα της κοινωνίας απαγορεύοντας την αποπλάνηση και τη διαστροφή των ανηλίκων. Αυτό όμως οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις μεταξύ ενηλίκων δεν απαγορεύονταν.
Ο νόμος, βέβαια, είναι διαλεκτικός: αλλάζει καθώς αλλάζουν οι συνθήκες. Είναι προφανές, ωστόσο, ότι όταν επικυρώθηκε ο πρώτος νόμος, ολόκληρο το ζήτημα της ομοφυλοφιλίας ελήφθη υπόψη στο σύνολό του (αυτό, εν πάση περιπτώσει, θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς με βάση το συμπέρασμα που προέκυψε από τον νόμο). Ο νόμος αυτός καθόριζε ότι η σοβιετική κυβέρνηση απέρριπτε συνολικά την αρχή της δίωξης της ομοφυλοφιλίας. Η αρχή αυτή έχει θεμελιώδη χαρακτήρα, και γνωρίζουμε ότι οι βασικές αρχές δεν μεταβάλλονται προκειμένου να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες. Το να αλλάζεις βασικές αρχές για τέτοιους σκοπούς σημαίνει ότι είσαι οπορτουνιστής και όχι διαλεκτικός.
Είμαι σε θέση να αντιληφθώ ότι οι μεταβαλλόμενες συνθήκες απαιτούν επίσης ορισμένες επιμέρους αλλαγές στη νομοθεσία, την εφαρμογή νέων μέτρων για την υπεράσπιση της κοινωνίας, αλλά δεν μπορώ να καταλάβω πώς οι μεταβαλλόμενες συνθήκες μπορούν να μας αναγκάσουν να αλλάξουμε μια από τις βασικές μας αρχές.
Επισκέφθηκα δύο ψυχιάτρους αναζητώντας μια απάντηση στο ερώτημα αν είναι δυνατόν να «θεραπευτεί» η ομοφυλοφιλία – ίσως αυτό να σας εκπλήσσει. Παραδέχομαι ότι επρόκειτο για οπορτουνισμό εκ μέρους μου (αυτή τη φορά, ίσως, μπορεί να συγχωρεθεί), αλλά παρακινήθηκα να το κάνω αυτό από την επιθυμία να βρω κάποιου είδους λύση σε αυτό το καταραμένο δίλημμα. Το λιγότερο που ήθελα ήταν να αντιταχθώ στην απόφαση της σοβιετικής κυβέρνησης. Ήμουν διατεθειμένος να κάνω τα πάντα, μόνο και μόνο για να αποφύγω την ανάγκη να βρεθώ σε αντίθεση με τη σοβιετική νομοθεσία. Έκανα αυτό το βήμα παρά το γεγονός ότι δεν γνώριζα αν οι σύγχρονοι ερευνητές είχαν καταφέρει να διαπιστώσουν την πραγματική φύση της ομοφυλοφιλίας και τη δυνατότητα μετατροπής των ομοφυλόφιλων σε ετεροφυλόφιλους – δηλαδή σε ανθρώπους που επιδίδονται σε σεξουαλική πράξη μόνο με άτομα του αντίθετου φύλου. Αν πράγματι είχε διαπιστωθεί μια τέτοια δυνατότητα, τότε όλα θα ήταν φυσικά πολύ πιο απλά.
Αλλά, ειλικρινά μιλώντας, ακόμη και αν αυτή η δυνατότητα είχε διαπιστωθεί, θα ήμουν αβέβαιος για το πόσο επιθυμητό ήταν στην πραγματικότητα να μετατραπούν οι ομοφυλόφιλοι σε ετεροφυλόφιλους. Φυσικά, θα μπορούσαν να υπάρχουν ορισμένοι πολιτικοί λόγοι που θα το καθιστούσαν αυτό επιθυμητό. Φαντάζομαι όμως ότι η αναγκαιότητα μιας τέτοιας διαδικασίας ισοπέδωσης θα πρέπει να υποστηρίζεται από εξαιρετικά ισχυρούς λόγους.
Είναι αναμφίβολα επιθυμητό η πλειοψηφία των ανθρώπων να είναι φυσιολογικοί από σεξουαλική άποψη. Φοβάμαι, ωστόσο, ότι αυτό δεν θα συμβεί ποτέ. Και νομίζω ότι οι φόβοι μου επιβεβαιώνονται από τα γεγονότα της ιστορίας. Νομίζω ότι μπορεί κανείς να πει με βεβαιότητα ότι η πλειονότητα των ανθρώπων επιθυμεί και θα συνεχίσει να επιθυμεί μια φυσιολογική σεξουαλική ζωή. Ωστόσο, αμφιβάλλω πολύ για τη δυνατότητα να γίνουν όλοι οι άνθρωποι εντελώς πανομοιότυποι όσον αφορά τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις.
Σας υπενθυμίζω ότι οι ομοφυλόφιλοι αποτελούν μόλις το 2% του πληθυσμού. Θα πρέπει επίσης να θυμάστε ότι ανάμεσα σε αυτό το δύο τοις εκατό υπήρχαν εξαιρετικά ταλαντούχοι άνθρωποι όπως ο Σωκράτης, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο Μιχαήλ Άγγελος, ο Σαίξπηρ και ο Τσαϊκόφσκι. Αυτοί είναι εκείνοι για τους οποίους γνωρίζουμε ότι ήταν ομοφυλόφιλοι. Αλλά πόσοι άλλοι τέτοιοι ταλαντούχοι άνθρωποι υπήρξαν μεταξύ των ομοφυλόφιλων που έκρυβαν τις πραγματικές τους κλίσεις; Δεν έχω καμία πρόθεση να υπερασπιστώ την παράλογη θεωρία ότι οι ομοφυλόφιλοι ανήκουν σε μια φυλή υπερανθρώπων, ότι ομοφυλοφιλία και ιδιοφυΐα είναι συνώνυμα, ότι οι ομοφυλόφιλοι θα πάρουν, δήθεν, κάποτε εκδίκηση από την κοινωνία για τα βάσανά τους, ενώνοντας τις δυνάμεις τους για να υποτάξουν τους ετεροφυλόφιλους. «Θεωρίες» αυτού του είδους είχαν ήδη καταδικαστεί με μεγάλη περιφρόνηση (όπως τους άξιζε) από τον Ένγκελς στην επιστολή του προς τον Μαρξ από τις 22 Ιουνίου 1869. Σε αυτή την επιστολή, ο Ένγκελς γράφει για τη «θεωρία» που προωθούσε μια κλίκα Γερμανών αστών ομοφυλόφιλων, οι οποίοι είχαν σχηματίσει τη δική τους ειδική οργάνωση. Ο Ένγκελς χαρακτηρίζει την όλη υπόθεση με το επίθετο «κτηνώδης» (schweinerei)[8].
Το ότι ήταν ακριβώς η πολιτική «θεωρία» της οργάνωσης, και όχι ο συγκεκριμένος σεξουαλικός προσανατολισμός των μελών της, που προκάλεσε την οργή του Ένγκελς, φαίνεται στην επιστολή του προς τον [Φρίντριχ] Σόργκε από τις 8 Φεβρουαρίου 1890. Ο Ένγκελς γράφει:
«Εδώ βρίσκεται σε εξέλιξη άλλη μια καταιγίδα σε φλιτζάνι του τσαγιού. Θα διαβάσετε στο Labour Elector για τη φασαρία που προκάλεσε ο Πικ[;], βοηθός συντάκτη της Star, ο οποίος σε μια από τις τοπικές εφημερίδες κατηγόρησε ανοιχτά τον λόρδο Γκαστόν για σοδομισμό σχετικά με τη σκανδαλώδη ομοφυλοφιλία της τοπικής αριστοκρατίας. Το άρθρο ήταν επαίσχυντο, αλλά ήταν μόνο προσωπικής φύσης∙ το θέμα δεν ήταν σχεδόν καθόλου πολιτικό.» [Η μετάφραση είναι ασαφής και έγινε από το αγγλικό κείμενο που δημοσιεύθηκε σε αγγλικό κομμουνιστικό περιοδικό].
«Το θέμα δεν ήταν καθόλου πολιτικό». Το γεγονός ότι ο Ένγκελς θεωρεί την υπόθεση ενός μέλους της εχθρικής τάξης που κατηγορήθηκε για σοδομισμό και προκάλεσε σκάνδαλο στον αριστοκρατικό κόσμο ως «ελάχιστα πολιτική», ως «καταιγίδα στο φλιτζάνι του τσαγιού», έχει μεγάλη και θεμελιώδη σημασία για εμάς. Αν η ομοφυλοφιλία θεωρείται ως χαρακτηριστικό γνώρισμα του αστικού εκφυλισμού, τότε είναι σωστό να επιτεθούμε στις επιμέρους εκδηλώσεις της, ειδικά σε μια περίοδο κατά την οποία τα ομοφυλοφιλικά σκάνδαλα ήταν ευρέως διαδεδομένα στον αριστοκρατικό χώρο. Ωστόσο, από το παράθεμα προκύπτει ότι ο Ένγκελς δεν θεωρούσε την ομοφυλοφιλία ως μια ειδικά αστική μορφή εκφυλισμού. Της επιτίθετο μόνο όταν (όπως, για παράδειγμα, σε περιπτώσεις που αφορούσαν τη Γερμανία) έπαιρνε την πολιτική μορφή μιας ένωσης ορισμένων αστικών στοιχείων. Όταν, από την άλλη πλευρά, το θέμα δεν είχε πολιτικές προεκτάσεις (όπως στην περίπτωση που αναφέρθηκε παραπάνω), ο Ένγκελς δεν θεωρούσε απαραίτητο να του επιτεθεί.
Υποθέτω ότι ορισμένα είδη ταλέντου (ιδίως το ταλέντο στον τομέα των τεχνών) συνδυάζονται εκπληκτικά συχνά με την ομοφυλοφιλία. Αυτό θα πρέπει να το έχουμε υπόψη μας, και μου φαίνεται ότι θα πρέπει να σταθμίσουμε προσεκτικά τους κινδύνους της σεξουαλικής ισοπέδωσης ακριβώς για αυτόν τον κλάδο της σοβιετικής κουλτούρας, διότι προς το παρόν δεν διαθέτουμε ακόμη μια επαρκώς επιστημονική εξήγηση της ομοφυλοφιλίας.
Θα μου επιτρέψετε να παραθέσω ένα απόσπασμα από την έκθεση του συντρόφου Στάλιν προς το 17ο Συνέδριο του Κόμματος:
«Κάθε λενινιστής γνωρίζει, αν είναι γνήσιος λενινιστής, ότι η ισοπέδωση στο πεδίο των αναγκών και της προσωπικής καθημερινής ζωής είναι ένας αντιδραστικός παραλογισμός αντάξιος κάποιας πρωτόγονης αίρεσης ασκητών και όχι ενός σοσιαλιστικού κράτους οργανωμένου με μαρξιστικό τρόπο, γιατί δεν μπορεί κανείς να απαιτήσει ότι όλοι οι άνθρωποι πρέπει να έχουν πανομοιότυπες ανάγκες και προτιμήσεις, ότι όλοι οι άνθρωποι πρέπει να ζουν την καθημερινή τους ζωή σύμφωνα με ένα ενιαίο μοντέλο. […]
Το να συμπεράνουμε από αυτό ότι ο σοσιαλισμός απαιτεί την ισονομία, την εξίσωση και την ισοπέδωση των αναγκών των μελών της κοινωνίας, την ισοπέδωση των προτιμήσεων και της προσωπικής τους ζωής, ότι σύμφωνα με τον μαρξισμό όλοι πρέπει να φορούν πανομοιότυπα ρούχα και να τρώνε την ίδια ποσότητα ενός και του ίδιου φαγητού, ισοδυναμεί με διατύπωση κοινοτοπιών και συκοφάντηση του μαρξισμού». (Στάλιν, Έκθεση προς το 17ο Συνέδριο του Κόμματος για τις εργασίες της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΕΚΚ(μπ). Λενπάρτιζνταντ, 1934, σ. 54-55. Τα πλάγια γράμματα είναι δικά μου – Χ.Γ.)
Μου φαίνεται ότι αυτό το απόσπασμα από την έκθεση του συντρόφου Στάλιν έχει άμεση σχέση με το ζήτημα που αναλύω.
Αυτό που είναι σημαντικό, ωστόσο, είναι ότι ακόμη και αν επιδιώξει κανείς αυτή την ισοπέδωση στο παρόν, είναι αδύνατο να την επιτύχει είτε με ιατρικές είτε με νομοθετικές μεθόδους.
Όταν και οι δύο ψυχίατροι τους οποίους επισκέφθηκα αναγκάστηκαν από τις επίμονες ερωτήσεις μου να ομολογήσουν ότι υπάρχουν περιπτώσεις ανίατης ομοφυλοφιλίας, καθόρισα τελικά τη δική μου στάση απέναντι στο ζήτημα.
Θα πρέπει να αναγνωρίσει κανείς ότι υπάρχει κάτι τέτοιο όπως η αθεράπευτη ομοφυλοφιλία –δεν έχω συναντήσει ακόμη γεγονότα που να το διαψεύδουν αυτό– και ως εκ τούτου, ως συνέπεια, μου φαίνεται, θα πρέπει να αναγνωρίσει ως αναπόφευκτη την ύπαρξη αυτής της μειονότητας στην κοινωνία, είτε πρόκειται για μια καπιταλιστική είτε ακόμη και για μια σοσιαλιστική κοινωνία. Σε αυτή την περίπτωση, δεν μπορεί να βρεθεί καμία δικαιολογία για να κηρυχθούν οι άνθρωποι αυτοί ποινικά υπεύθυνοι για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, χαρακτηριστικά για τη δημιουργία των οποίων δεν φέρουν καμία ευθύνη και τα οποία δεν είναι σε θέση να αλλάξουν ακόμη και αν το ήθελαν.
Έτσι, προσπαθώντας να επιχειρηματολογήσω σύμφωνα με τις αρχές του μαρξισμού-λενινισμού, όπως τις αντιλαμβάνομαι, κατέληξα τελικά στην αντίθεση μεταξύ του νόμου και των συμπερασμάτων που προέκυψαν από τη συλλογιστική μου. Και είναι ακριβώς αυτή η αντίθεση που με αναγκάζει να επιθυμώ μια έγκυρη δήλωση για το ζήτημα αυτό.
Με Κομμουνιστικούς χαιρετισμούς,
Χάρι Γουάιτ
Η διεύθυνσή μου: Μπολσόι Αφανασίεφσκι, αρ. 5, διαμ. 11· τηλ: 3-34-33. Γραφείο: Πετρόφσκι Περουλόκ, αρ. 8, «Moscow Daily News»· τηλ: 2-58-71, 3-33-26.
Πληροφορίες σχετικά με τον συντάκτη της επιστολής
Γουάιτ, Χάρι. 27 ετών. Γεννήθηκε στο Εδιμβούργο, Σκωτία. Γιος ενός ζωγράφου της εργατικής τάξης που απέκτησε πρόσφατα τη δική του επιχείρηση. Σχολική εκπαίδευση δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Δημοσιογράφος στο επάγγελμα. Εργάστηκε σε αστικές εφημερίδες μέχρι το 1932. Εργαζόταν στον ελεύθερο χρόνο του για το περιοδικό της Εταιρείας Φίλων της ΕΣΣΔ, Russia Today (από το 1931 έως το 1932). Εντάχθηκε στο Ανεξάρτητο Εργατικό Κόμμα το 1927∙ στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Μεγάλης Βρετανίας, το 1931. Βοήθησε στην οργάνωση κομματικών πυρήνων και περιφερειακών οργανώσεων στη Φλιτ Στριτ, το κέντρο του βρετανικού Τύπου. Το 1932, προσλήφθηκε στο προσωπικό της εφημερίδας Moscow News (Μοσκόφσκιε Νοβόστι). Το 1933, διορίστηκε επικεφαλής του συντακτικού προσωπικού αυτής της εφημερίδας. Αναδείχθηκε ως ο παραγωγικότερος εργάτης. Η προαγωγή στο ΠΕΚΚ(μπ) από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Αγγλίας [sic] αναβλήθηκε μέχρι να ολοκληρωθεί η εκκαθάριση του κόμματος.
ΣΗΜ. Τα επιχειρήματα που εκτίθενται στη συνημμένη επιστολή διατυπώθηκαν αρχικά από μένα σε επιστολή προς τον σύντροφο Μποροντίν, διευθυντή της Moscow Daily News, με την ελπίδα ότι θα έστρεφε την προσοχή του συντρόφου Στάλιν στο ζήτημα που θέτω. Ωστόσο, έκρινε ότι ήταν αδύνατο να το πράξει αυτό. Εκτός από τα όσα αναφέρονται στην παρούσα επιστολή, η επιστολή προς τον σύντροφο Μποροντίν περιέχει επίσης ορισμένα γεγονότα που με αφορούν προσωπικά και δεν έχουν στο σύνολό τους μεγάλη σχέση με το υπό εξέταση ζήτημα, τα οποία, ωστόσο, έκρινα απαραίτητο να του επιστήσω την προσοχή. Ένα αντίγραφο αυτής της επιστολής υποβλήθηκε στην OGPU κατόπιν αιτήματός της, στο βαθμό που ενημέρωσα έναν σύντροφο στην OGPU για την επιστολή αυτή.
AP RF [Archive of the President of the Russian Federation], f. 3, op. 57, d. 37, l. 29-45· επικυρωμένο αντίγραφο.
Η πρώτη σελίδα της επιστολής περιέχει τη σημείωση: «Αρχείο. Ένας ηλίθιος και εκφυλισμένος. Γ. Στάλιν».
Μετάφραση: elaliberta.gr
“Can a homosexual be a communist? Harry Whyte’s letter to Stalin, 1934”, chtodelat news, 13 Φεβρουαρίου 2013, https://chtodelat.wordpress.com/2013/02/13/can-a-homosexual-be-a-member-of-the-communist-party/#_ftn3. Αναδημοσίευση: The Charnel-House, 27 Ιουνίου 2015, https://thecharnelhouse.org/2015/06/27/can-a-homosexual-be-a-communist-harry-whytes-letter-to-stalin-1934/. Η επιστολή περιέχεται στο βιβλίο του Yevgeniy Fiks, Moscow, Ugly Duckling Presse, Μπρούκλιν 2013.
Σχετικά άρθρα στο e la libertà:
Sherry Wolf, «Η σεξουαλική επανάσταση στην Ρωσία»
Ira Roldugina, «“Κανένας νόμος και καμία σύμβαση δεν θα μας πείσει ότι οι πράξεις μας είναι εγκληματικές και ανώμαλες”. Κουίρ χειραφέτηση στην πρώιμη Σοβιετική Ρωσία»
Anna Golovina, «Στρατηγικές αντίστασης μεταξύ των κουήρ ατόμων στην ΕΣΣΔ»
Noel Halifax, «Οι απαρχές του κινήματος σεξουαλικής απελευθέρωσης»
«Πώς οι Ναζί κατέστρεψαν το πρώτο κίνημα των ομοφυλοφίλων»
Σημειώσεις
[1] Το πρωτότυπο ρωσικό κείμενο της επιστολής αυτής δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ιστότσνικ (5/6 (1993): 185-191) με τον τίτλο «Χιούμορ από τα μυστικά αρχεία». Σε όλο το κείμενο, το κείμενο σε αγκύλες ([ ]) έχει εισαχθεί από τον μεταφραστή για διευκρίνιση και διευκόλυνση της ανάγνωσης.
[2] Η ανδρική ομοφυλοφιλία ποινικοποιήθηκε ξανά σε ολόκληρη τη Σοβιετική Ένωση το 1933-1934. Η παραβίαση του άρθρου 121 του σοβιετικού ποινικού κώδικα επέφερε ποινή φυλάκισης πέντε ετών. Ο νόμος δεν καταργήθηκε μέχρι το 1993. Για μια σύντομη ιστορία αυτού του νόμου (συμπεριλαμβανομένης μιας συζήτησης της επιστολής του Χάρι Χάιτ προς τον Στάλιν), βλέπε Leslie Feinberg, “Can a homosexual be a member of the Communist Party?”, Workers World, 7 Οκτωβρίου 2004.
[3] Το Πανενωσιακό Κομμουνιστικό Κόμμα (Μπολσεβίκοι). Μετονομάστηκε σε Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης το 1952.
[4] Ο Μιχαήλ Μποροντίν (1884-1951) ήταν το ψευδώνυμο του Μιχαήλ Γκρούζενμπεργκ, πράκτορα της Κομιντέρν. Ήταν αρχισυντάκτης της εφημερίδας Moscow (Daily) News (που ιδρύθηκε από την Αμερικανίδα δημοσιογράφο Άννα Λουίζ Στρονγκ το 1930) από το 1932 έως το 1949. Το 1949, ο Μποροντίν συνελήφθη στο πλαίσιο της εκστρατείας ενάντια στους «κοσμοπολίτες». Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, πέθανε σε στρατόπεδο εργασίας στη Σιβηρία το 1951. Σύμφωνα με άλλες, εκτελέστηκε στις φυλακές Λεφόρτοβο (Μόσχα) το 1949. Η εφημερίδα έκλεισε μετά τη σύλληψή του και ξανάρχισε να εκδίδεται μόλις το 1956.
[5] Ο Μαρίνους φαν ντερ Λούμπε (1909-1934) ήταν ο νεαρός Ολλανδός κομμουνιστής που κατηγορήθηκε για τον εμπρησμό του γερμανικού Ράιχσταγκ στις 27 Φεβρουαρίου 1933. Καταδικάστηκε σε θάνατο για το έγκλημα και αποκεφαλίστηκε στη Λειψία στις 10 Ιανουαρίου 1934.
[6] Ο Μάγκνους Χίρσφελντ (1868-1935) ήταν Γερμανοεβραίος γιατρός, ερευνητής της σεξουαλικότητας και ακτιβιστής για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Ο Γουάιτ πιθανώς αναφέρεται εδώ είτε στην Επιστημονική Ανθρωπιστική Επιτροπή, μια οργάνωση που συνίδρυσε ο Χίρσφελντ το 1897 για την κατάργηση της ποινικοποίησης της ομοφυλοφιλίας στη Γερμανία, είτε στο Ινστιτούτο του για τη Σεξουαλική Επιστήμη (Βερολίνο). Οι Ναζί επιτέθηκαν στο Ινστιτούτο στις 6 Μαΐου 1933 και έκαψαν πολλά από τα βιβλία της βιβλιοθήκης του.
[7] Το Καφέ Βιβλίο της Χιτλερικής Τρομοκρατίας και της πυρπόλησης του Ράιχσταγκ ήταν ένα βιβλίο που εκδόθηκε από την Παγκόσμια Επιτροπή για τη Βοήθεια των Θυμάτων του Γερμανικού Φασισμού το 1933. Μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες (συμπεριλαμβανομένων των ρωσικών) και πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως.
[8] [Σημ. e la libertà] Η ακριβής μετάφραση του schweinerei είναι: ζωώδης λαγνεία.
