Fred Leplat
Ακλόνητη υποστήριξη στην Ουκρανία
Είχαν εναποτεθεί ελπίδες για κατάπαυση του πυρός στη σύνοδο κορυφής Τραμπ-Πούτιν στην Αλάσκα. Ωστόσο, κατά την περίοδο που προηγήθηκε της συνόδου κορυφής και έκτοτε, η Ρωσία ενέτεινε τις επιθέσεις της κατά της Ουκρανίας με περισσότερα drones και πυραύλους που στόχευαν κατοικίες και υποδομές αμάχων, ενώ σημείωσε περιορισμένη πρόοδο στο έδαφος. Η Ρωσία έχει πλέον στείλει drones και πάνω από την Πολωνία και τη Ρουμανία [σ.τ.μ.:. και την Εσθονία].
Η κλιμάκωση των επιθέσεων εναντίον αμάχων τον Αύγουστο ώθησε τον Τραμπ να απειλήσει με αυστηρότερες κυρώσεις τη Ρωσία, εάν δεν συμφωνούσε σε κατάπαυση του πυρός και δεν προχωρούσε σε διαπραγματεύσεις. Η σύνοδος κορυφής στην Αλάσκα αποδείχθηκε μεγάλη επιτυχία για τον Πούτιν. Δεν έκανε καμία παραχώρηση, ενώ ο Τραμπ του έδωσε διεθνή νομιμότητα, παρά το γεγονός ότι εκκρεμούν εντάλματα σύλληψης εναντίον του από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για εγκλήματα πολέμου και γενοκτονία.
Ο Τραμπ στράφηκε εναντίον της Ουκρανίας, προτείνοντας να ανταλλάξει εδάφη με τη Ρωσία για να επιτευχθεί ειρηνευτική συμφωνία, πράγμα που σημαίνει ότι η Ουκρανία θα πρέπει να αποδεχτεί την προσάρτηση του Ντονμπάς και της Κριμαίας από τη Ρωσία. Ο Τραμπ αφήνει τώρα στα χέρια των ευρωπαϊκών χωρών την απόφαση να αγοράσουν όπλα από τις ΗΠΑ για τον πόλεμο Οι δασμοί 50% που επιβάλλει η ΗΠΑ σε χώρες όπως η Ινδία που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο έχουν περισσότερο να κάνουν με τον προστατευτισμό του Τραμπ και τις προσπάθειές του να διασπάσει τη φιλορωσική συμμαχία χωρών όπως η Κίνα παρά με την υποστήριξη προς την Ουκρανία. Χωρίς να έχει πάρει καμία παραχώρηση από τον Πούτιν, ο Τραμπ δηλώνει τώρα ότι είναι θυμωμένος και ότι τον «κορόιδεψε». Αλλά αυτά τα λόγια δεν έχουν τρομάξει τον Πούτιν.
Ο Πούτιν έχει καταστήσει σαφές ότι οι πολεμικοί του στόχοι παραμένουν αμετάβλητοι: αναγνώριση από την Ουκρανία των κατεχόμενων εδαφών, απομάκρυνση του Ζελένσκι, βέτο στην ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και δραστική μείωση του μεγέθους των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας. Ο Πούτιν έχει απορρίψει κάθε εκεχειρία ως προϋπόθεση για ειρηνευτικές συνομιλίες. Στην πραγματικότητα, δεν επιθυμεί ειρηνευτικές συνομιλίες, καθώς ελπίζει να εξαντλήσει σταδιακά την ουκρανική αντίσταση. Πρότεινε μάλιστα στον Ζελένσκι να μεταβεί στη Μόσχα για ειρηνευτικές συνομιλίες. Εκτός από το ότι αυτό θα αποτελούσε τεράστια απειλή για την ασφάλεια του Ζελένσκι, θα εκλαμβανόταν ως συνθηκολόγηση της Ουκρανίας.
Η Ρωσία πιστεύει ότι μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο χάρη στους μεγαλύτερους πόρους που διαθέτει και γνωρίζει ότι η Δύση είναι απρόθυμη να υποστηρίξει ανεπιφύλακτα την Ουκρανία. Η Δύση είναι διχασμένη μεταξύ χωρών που επιθυμούν ένα γρήγορο τέλος του πολέμου για να εξομαλυνθούν οι εμπορικές σχέσεις με τη Ρωσία και χωρών που επιθυμούν έναν πιο μακροχρόνιο πόλεμο για να αποδυναμώσουν τη Ρωσία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ουκρανία δεν έχει λάβει στρατιωτική και άλλη βοήθεια αρκετά γρήγορα και σε επαρκείς ποσότητες.
Οι ΗΠΑ είναι πιθανώς η χώρα που επιθυμεί περισσότερο την εξομάλυνση των σχέσεων με τη Ρωσία, όχι μόνο επειδή ο Τραμπ θαυμάζει τον Πούτιν ως «ισχυρό ηγέτη» της ακροδεξιάς όπως είναι και ο ίδιος, αλλά και για τα συμφέροντα του αμερικανικού κεφαλαίου. Πράγματι, ο αμερικανός απεσταλμένος Κέλογκ επισκέφθηκε πρόσφατα τη Λευκορωσία, έναν βασικό σύμμαχο της Ρωσίας, για να συναντήσει τον αυταρχικό πρόεδρό της Λουκασένκο. Το αποτέλεσμα ήταν η απελευθέρωση ορισμένων πολιτικών κρατουμένων σε αντάλλαγμα για την άδεια των ΗΠΑ στην Boeing να προμηθεύσει ανταλλακτικά για την αεροπορική εταιρεία της Λευκορωσίας.
Ύστερα από πάνω από τρία χρόνια πολέμου, δεν είναι περίεργο που πολλοί Ουκρανοί θα ήθελαν να διαπραγματευτούν μια ειρηνευτική συμφωνία, αλλά τον Πούτιν δεν τον ενδιαφέρει. Οι Ουκρανοί δεν έχουν άλλη επιλογή από το να συνεχίσουν να αντιστέκονται στην εισβολή της Ρωσίας και, ενώ επιθυμούν την ειρήνη, δεν θέλουν να συνθηκολογήσουν με τη Ρωσία. Το γεγονός ότι μετά από περισσότερα από τρία χρόνια πολέμου η Ρωσία δεν έχει καταφέρει να επιτύχει τους αρχικούς πολεμικούς της στόχους, τους οποίους ήλπιζε να επιτύχει μέσα σε λίγες εβδομάδες, αποδεικνύει ότι ο ουκρανικός λαός εξακολουθεί να υποστηρίζει την πολεμική προσπάθεια.
Νεοφιλελεύθερες επιθέσεις
Όμως ο λαός της Ουκρανίας δεν αντιστέκεται μόνο στον πόλεμο προσάρτησης της Ρωσίας, αλλά και στις νεοφιλελεύθερες επιθέσεις του Ζελένσκι.
Τον Μάιο, η Ράντα της Ουκρανίας ψήφισε μια συμφωνία με τις ΗΠΑ για την εξόρυξη και προμήθεια ορυκτών σπάνιων γαιών, η οποία δίνει στις ΗΠΑ νέους μοχλούς επιρροής στην οικονομική και πολιτική κατάσταση της Ουκρανίας. Η κυβέρνηση Ζελένσκι προσελκύει επικίνδυνο ξένο κεφάλαιο αντί να εθνικοποιεί στρατηγικούς κλάδους, να εισάγει προοδευτική φορολογία και να καταπολεμά την παραοικονομία.
Τον Ιούνιο, διαδηλωτές διαμαρτυρήθηκαν για την κατάσχεση του κτιρίου του Συνδικάτου από την ιδιωτική εταιρεία KAMparitet και ζήτησαν την επιστροφή του στον νόμιμο ιδιοκτήτη του, την Ομοσπονδία Συνδικάτων της Ουκρανίας.
Τον Ιούλιο, ξέσπασαν μαζικές κινητοποιήσεις σε όλη τη χώρα κατά της κυβέρνησης Ζελένσκι, η οποία έσπευσε να περάσει από τη Βουλή νόμο που καταργούσε την ανεξαρτησία των υπηρεσιών καταπολέμησης της διαφθοράς, του Εθνικού Γραφείου Καταπολέμησης της Διαφθοράς (NABU / National Anti-Corruption Bureau – Національне Антикорупційне Бюро України / НАБУ) και της Εξειδικευμένης Εισαγγελίας Καταπολέμησης της Διαφθοράς (SAPO / Specialised Anti-Corruption Prosecutor’s Office – Спеціалізована антикорупційна прокуратура / САП). Οι κινητοποιήσεις συνεχίστηκαν έως ότου ο Ζελένσκι αναγκάστηκε να υποχωρήσει, εισάγοντας νέο νόμο που αποκαθιστούσε την ανεξαρτησία του NABU και του SAPO.
Στις 5 Σεπτεμβρίου, εκατοντάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στην Πλατεία Ανεξαρτησίας του Κιέβου για να διαμαρτυρηθούν για τα κοινοβουλευτικά νομοσχέδια που θα επέβαλαν αυστηρότερες ποινικές κυρώσεις στους στρατιώτες για ανυπακοή. Ωστόσο, η εμπειρία των τελευταίων ετών αποδεικνύει το αντίθετο: τα τιμωρητικά μέτρα όχι μόνο δεν λύνουν τα προβλήματα, αλλά δημιουργούν και νέα προβλήματα. Και πάλι, απέναντι στις διαμαρτυρίες, η κυβέρνηση υποχώρησε και απέσυρε μερικά από τα πιο σκληρά μέτρα.
Το γεγονός ότι αυτές οι διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες μπόρεσαν να πραγματοποιηθούν και πραγματοποιήθηκαν στην Ουκρανία, παρά το γεγονός ότι η χώρα βρίσκεται σε πόλεμο, δείχνει πόσο διαφορετική είναι η κατάσταση στην Ουκρανία από την κατάσταση στη Ρωσική Ομοσπονδία, όπου οι διαμαρτυρίες κατά της κυβέρνησης δεν γίνονται ανεκτές.
Σε πλήρη αντίθεση με τη Ρωσία και παρά τις συνθήκες πολέμου, στην Ουκρανία υπάρχει μια ενεργή κοινωνία των πολιτών. Υπάρχει αυτοοργάνωση που παρέχει αμοιβαία βοήθεια και υποστήριξη σε άλλους πολίτες όταν το κράτος απουσιάζει, αλλά υπάρχουν επίσης ανεξάρτητες σοσιαλιστικές, συνδικαλιστικές και φεμινιστικές οργανώσεις που προσφέρουν μια εναλλακτική λύση στον νεοφιλελευθερισμό του Ζελένσκι. Οι συνδικαλιστές και η νεολαία υπερασπίζονται τους μισθούς, τα δικαιώματα και τις συνθήκες εργασίας τους ενάντια στις νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, τη διαφθορά και τους ολιγάρχες, ενώ παράλληλα εξασφαλίζουν την υπεράσπιση της πατρίδας τους τόσο στο μέτωπο όσο και στα μετόπισθεν. Οι Ουκρανοί δεν είναι πιόνια του δυτικού ιμπεριαλισμού, παρά το προφανές κυνικό συμφέρον του στην υποστήριξη της Ουκρανίας.
Ο δυτικός ιμπεριαλισμός προφανώς επιθυμεί μια καπιταλιστική νεοφιλελεύθερη ανασυγκρότηση της Ουκρανίας. Αυτός είναι ο λόγος, μεταξύ άλλων, για τον οποίο δεν διαγράφει το χρέος της Ουκρανίας. Υπάρχουν ορισμένα άμεσα μέτρα που θα μπορούσαν να λάβουν η Βρετανία και άλλες χώρες για να υποστηρίξουν την Ουκρανία, όπως η κατάσχεση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας, η αναίρεση των περικοπών στην εξωτερική βοήθεια, η επιβολή αυστηρότερων κυρώσεων κατά του ρωσικού καθεστώτος, η τιμωρία εταιρειών, όπως η Seapeak με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, που παρακάμπτουν τις υφιστάμενες κυρώσεις, η επέκταση της προστασίας των Ουκρανών προσφύγων πέραν του 2026 και η παροχή ασύλου στους Ρώσους και Λευκορώσους που αντιτίθενται στον πόλεμο. Το τελευταίο μπορεί να καταστεί όλο και πιο αναγκαίο εάν οι Ρώσοι και Λευκορώσοι αντίπαλοι του Πούτιν που ζουν σήμερα στις ΗΠΑ αντιμετωπίσουν απειλές απέλασης.
Η Δύση εκμεταλλεύεται την ευκαιρία του πολέμου στην Ουκρανία για να προωθήσει την επανεξοπλισμό της Ευρώπης με το πρόγραμμα ReArmEurope της ΕΕ και την Αναθεώρηση της Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου. Ενώ η Ουκρανία πρέπει να λάβει όλα τα όπλα και τη βοήθεια που είναι απαραίτητα για να αντισταθεί στη Ρωσία, αυτό δεν πρέπει να συνεπάγεται μαζική αύξηση των στρατιωτικών προϋπολογισμών. Οι πωλήσεις όπλων σε χώρες όπως το στυγνό καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας ή η γενοκτονική κυβέρνηση του Ισραήλ πρέπει να σταματήσουν αμέσως. Η αντίθεση στον μιλιταρισμό και στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους δεν σημαίνει πασιφισμό, καθώς οι χώρες πρέπει να έχουν το δικαίωμα να αμύνονται ενάντια στην κατοχή και την προσάρτηση, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών μέσων.
Η μεταπολεμική τάξη πραγμάτων αλλάζει καθώς εισερχόμαστε σε έναν νέο πολυπολικό κόσμο όπου ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός αντιμετωπίζει όλο και πιο άμεσα τη Ρωσία και την Κίνα. Μερικοί άνθρωποι –ακόμη και στην αριστερά– χαιρετίζουν αυτές τις εξελίξεις. Δικαιολογημένα επικρίνουν την ιστορία του δυτικού ιμπεριαλισμού, αλλά θεωρούν ότι η άνοδος της Ρωσίας και της Κίνας ως οικονομικές και στρατιωτικές δυνάμεις αποτελεί μια προοδευτική εξέλιξη. Λειτουργούν με βάση την εσφαλμένη αρχή ότι ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου. Αντίθετα, η αριστερά πρέπει να βασιστεί στον διεθνισμό και τον αντιιμπεριαλισμό, υποστηρίζοντας την εργατική τάξη και τους δημοκρατικούς αγώνες σε παγκόσμιο επίπεδο. Προτεραιότητα πρέπει να είναι η προτεραιότητα των ανθρώπων και όχι η αναγωγή της πολιτικής σε γεωπολιτικές μανούβρες μεταξύ κυβερνήσεων.
Η Ουκρανία πρέπει να λάβει όλα όσα χρειάζεται για να κερδίσει μια δίκαιη ειρήνη.
Μετάφραση: elaliberta.gr
Fred Leplat, “Unwavering support for Ukraine”, AntiCapitalist Resistance, 20 Σεπτεμβρίου 2025, https://anticapitalistresistance.org/unwavering-support-for-ukraine/.
